Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet ÅžimÅŸek, Bloomberg'e verdiÄŸi söyleÅŸide kur korumalı mevduat sisteminde vergi istisnasının önümüzdeki yıl tekrar deÄŸerlendirileceÄŸini söyledi.

Bloomberg'e konuÅŸan ÅžimÅŸek, sistemden çıkış konusunda ciddi bir ilerleme saÄŸlandığını söylerken, Kur Korumalı Mevduat'ta (KKM) vergi istisnasının önemli bir teÅŸvik olduÄŸunu belirterek bu konudaki planları ÅŸu sözlerle ifade etti:

"Bence para politikasındaki bu normalleÅŸme ile birlikte herhangi bir teÅŸvike ihtiyaç olmadan KKM’den çıkış tamamlanacaktır. KKM’nin getirdiÄŸi en büyük teÅŸvik vergi istisnasıdır. O konuda da önümüzdeki sene bir deÄŸerlendirme yapacağız"

"Ben nihai faiz oranına iliÅŸkin yorum yapmam" diyen Mehmet ÅžimÅŸek, kurda bir hedeflerinin olmadığını belirtti. 

Bakan ÅžimÅŸek, seçim sonrası Türkiye'nin varlıklarına talebin ciddi ÅŸekilde artacağını sözlerine ekledi.

"BÄ°LEŞİK ARAP EMÄ°RLÄ°KLERÄ° Ä°LE ÇOK Ä°YÄ° BÄ°R DÄ°YALOÄžUMUZ VAR"

Bakan Şimşek, uluslararası temaslarla ilgili şu bilgileri aktardı:

BileÅŸik Arap Emirlikleri ile çok iyi bir diyaloÄŸumuz var. Bütün bölgeyle siyasi iliÅŸkilerimiz çok iyi. BAE ile olan, yaz boyunca devam eden ve sonuçta da bir programla sonuçlanan diyaloÄŸumuz özünde Türkiye’nin önceliklerini baz alıyor. Birinci en büyük kalem yeÅŸil dönüÅŸüm. BAE ile Enerji Bakanlığımız potansiyel olarak önümüzdeki yıllarda 27 milyar dolarlık bir yatırıma hazır olduklarını söylediler. Bu ne zaman somut bir gidiÅŸe dönüÅŸür? Siz de biliyorsunuz, bu yatırım iÅŸi biraz kısa soluklu bir iÅŸ deÄŸil.

"DÄ°JÄ°TAL DÖNÜÅžÜM ÖNCELÄ°KLÄ° KONULARDAN BÄ°R TANESÄ°"

Ä°kincisi dijital dönüÅŸüm... Bu da bizim öncelikli konulardan bir tanesi. Türkiye’de büyük ölçekli veri merkezi yok. Bu alanda bir ilgileri var. 5 ile 7 milyar dolar arası bir rakamdan bahsediyorsunuz. Üçüncü olarak biz tabii depremin finansmanını önceliklendirdik. Orada da 8,5 milyar dolarlık bir alan açıldı bize. Son olarak da ihracatın finansmanı için 3 milyar dolarlık bir alan açıldı.

ÖZEL TERTÄ°P TAHVÄ°L Ä°HRACI

Depremin finansmanını biz kısmen dışarıdan özel tertip tahvil ihracı ile düÅŸünüyoruz. Vade olarak muhtemelen 10 yıl civarında olur. Yani uzun vadeli olur. Fiyatlama, normal piyasa fiyatlaması çerçevesinde olur. Büyük ihtimalle, eÄŸer ihtiyaç hasıl olursa trançlar halinde olur. Yani hemen zaten harcama durumu yok. Dolayısıyla istersek bu yılın sonundan önce o imkandan kısmen yararlanırız.

"YATIRIMCILARLA ÇOK Ä°YÄ° BÄ°R DÄ°YALOÄžUMUZ VAR"

Bizim birincil önceliÄŸimiz, Türkiye’de makro finansal istikrar, özellikle de fiyat istikrarı boyutuyla baÅŸarıyı saÄŸlamak ve böylece Türkiye’nin uzun vadeli büyüme potansiyelini ve performansını yükseltmek. Yani kalıcı refah için biz fiyat istikrarını önceliklendirdik. Yatırımcılar bunu ben inanıyorum ki görüyorlar. Önümüzdeki dönemde de bu gördükleri üzerine de hareket etmeye baÅŸlayacaklar. Bizim yatırımcılarla çok iyi bir diyaloÄŸumuz var.

"FİNANSMANA ERİŞİMİNDE CİDDİ BİR ARTIŞ VAR"

Bu, fon akışına dönüÅŸüyor mu? Nereden baktığınıza baÄŸlı. Birincisi, yılın ilk beÅŸ ayına bakın. Portföy giriÅŸleri anlamında eksi 2,9 milyar dolardı. Haziran-eylül dönemine bakın, 4,9 milyar dolarlık bir giriÅŸ var. Ä°kincisi özel sektör ve kamunun uluslararası piyasalardan finansmana eriÅŸiminde ciddi bir artış var. Türkiye’nin tahvil endeksi spreadine baktığınız zaman, geliÅŸmekte olan ülkelere göre mayıs sonrası çok güçlü bir performans var.

Türkiye’nin CDS’leri... Geçen sene 900’e çıkmasından bahsetmiyorum, bu senenin önemli bir kısmında 600’e yakın, bir ara 700’leri bulmuÅŸ, 700’ün üzerine çıkmış. Åžu anda 330’lar civarı. Ä°lgi olmasa bu çerçevede bir fiyatlama olmaz.

Kur oynaklığı... Åžu anda geliÅŸmekte olan ülkelerin oynaklığının en düÅŸük bandına yakınız.

Rezerv birikimi... Mayıs’ta 98,5 milyar dolardı, 36 milyar dolar civarında brüt rezervde artış var. 2014’ten beri en yüksek rezerv seviyesine ulaÅŸtık. Diyebilirsiniz ki, swaplar ÅŸöyle böyle... Yerel bankalarla olan swap onların ihtiyacına binaen yapılıyor. Çünkü Döviz kredisi talebi sınırlı ama TL kredi talebi duruyor. Yani benim için önemli olan, yurt dışı swaplardan ari rezerv o da pozitif hem de güçlü pozitif.

"FON AKIÅžI CÄ°DDÄ° BÄ°R ÅžEKÄ°LDE ARTACAK"

Ben inanıyorum ki önümüzdeki aylarda özellikle de yerel seçimler sonrasında Türkiye’nin varlıklarına talep çok ciddi bir ÅŸekilde artacak. Yani Türkiye’ye fon akışı ciddi bir ÅŸekilde artacak.

Ben nihai faiz oranına iliÅŸkin yorum yapmam. Çünkü Merkez Bankası’nın uhdesinde olan bir konu. Burada biz hep kurala dayalı gideceÄŸimizi söyledik. Para politikasında da sonuçta enflasyonun çıpalanması lazım, kural bu. Onun nasıl yapılacağı bilinen bir ÅŸey.

"KUR HEDEFÄ°MÄ°Z YOK"

CumhurbaÅŸkanımızın tespiti doÄŸru. Bizim gibi dezenflasyon programı uygulayan ülkelerde, dezenflasyonda baÅŸarı genelde kurda reel deÄŸerlemeyi beraberinde getirebiliyor. Sayın CumhurbaÅŸkanımızın dediÄŸi bu. Ben, prensip olarak kur konularında seviyeye iliÅŸkin çok yorum yapmam. Çünkü bizim bir seviye hedefimiz yok ve Türkiye ÅŸu anda dalgalı bir kur rejimine sahip. Burada lira deÄŸerli mi, deÄŸil mi tartışmasına da prensip olarak girmek istemiyorum. Ama ÅŸu bir gerçek; bu sene cari açığa altın hariç bakarsanız, milli gelirin yüzde 1.4’üne denk geliyor. Dolayısıyla sürdürülebilir bir cari açık, yani dış borcun milli gelire oranını artırmayan bir cari açık, ÅŸu anda saÄŸlanmış durumda. Analistler tartışmaları eÄŸer temel göstergeler üzerinden yapacaksa, bu hususu da kaçırmamaları lazım.

"KKM VERGÄ° TEÅžVÄ°KÄ° GÖZDEN GEÇÄ°RÄ°LECEK"

Åžimdi döviz piyasasında göreceli bir normalleÅŸme var. Kurdaki oynaklık, geliÅŸmekte olan ülkelerdeki oynaklık bandının alt seviyesinde. Enflasyonun hala yüksek olduÄŸu bir ülkede zaten nominal bir istikrar söz konusu olmaz. Åžimdi kurda nominal istikrar öngörümüzün bir parçası deÄŸildir. Reel kurda istikrar, evet. Ama bu tür programlar reel kurda deÄŸerlenmeye yol açıyor mu? Evet. Biz başından beri ÅŸunu söyledik; rezerv birikimine gideriz ama piyasa koÅŸulları el verdiÄŸi ölçüde dedik. Dolayısıyla biz rezerv birikimini yaptık.

Sadece kur korumalıdan dönüÅŸlerde Merkez Bankamız döviz talebini karşıladı. Onun ötesinde ÅŸu an itibariyle bir müdahalemiz söz konusu deÄŸil, olmayacak.

Kur korumalıya gelince... Kur korumalıdan çıkış sürecimiz fiilen baÅŸlamış durumda ve çok ciddi bir ilerleme saÄŸladık. Bence para politikasındaki bu normalleÅŸme ile birlikte herhangi bir teÅŸvike ihtiyaç olmadan KKM’den çıkış tamamlanacaktır. KKM’nin getirdiÄŸi en büyük teÅŸvik vergi istisnasıdır. O konuda da önümüzdeki sene bir deÄŸerlendirme yapacağız. Rezerv birikimi bu ÅŸekilde devam ederse tabii ki sürecin hızlandırılmasına iliÅŸkin bir deÄŸerlendirme olabilir.

"PROGRAM ÇALIÅžIYOR, SONUÇLARINI GÖRÜYORUZ"

Var ama herhalde daha çok olmasını bekliyorsunuz.. Yoksa giriÅŸ var. Yatırımcı ilgisi de var. Bir de ÅŸöyle bakmak lazım, biz hep yabancı yatırımcı diye olaya yaklaÅŸmıyoruz. Bizim için önemli olan yatırımcılar. Türk vatandaÅŸlarının, vatandaÅŸlarımızın portföy tercihlerinde çok bariz programa inanç yönünde bir deÄŸiÅŸiklik var. Yoksa bu kadar rezerv birikimi olmaz. Ben neden gelecek sene hızlanır diyorum; ÅŸu anda uyguladığımız politikanın sonuçlarının görülmesi zaman alıyor. Para politikası gecikmeyle çalışıyor.

Yani ÅŸu anda program çalışıyor, sonuçlarını görüyoruz. Ama özellikle dezenflasyon anlamında bakıyorsanız yıllık enflasyon anlamında bakıyorsanız önümüzdeki yılın ikinci yarısında bu çok bariz olarak ortaya çıkacak. Bu sadece baz etkisinden kaynaklanmayacak, bugün alınan politika kararlarının gecikmeli etkileri o zaman tezahür edecek.

Biz gittiÄŸimiz hiçbir yerden para istemedik. Bunu açık konuÅŸayım. Hatta birçok yerde biz “biz sizden para istemiyoruz” dedik. Biz ortaklığımız geliÅŸtirmek istiyoruz. Bakın piyasa üzerinden Türkiye fonlanıyor ÅŸu anda. Türkiye’nin vadesine 12 aydan az kalmış yani kısa vadeli borcu neydi? Yaklaşık olarak 210 milyar dolar. Peki 6-7 aydır biz bunu yönetmiyor muyuz? Bunu yönetirken rezerv artıyor mu? Bakın cari açık var, ciddi bir kısa vadeli borç var. Demek ki biz baÅŸarılıyız, para giriÅŸi var. Onun için biz olaya öyle bakmıyoruz. BAE dedi ki biz 51 milyar dolarlık bir programa çıkacağız. Biz de çok teÅŸekkür ederiz dedik.

Bizim birincil önceliÄŸimiz getiri eÄŸrisi inÅŸa etmek, orada baÅŸarılı olduk. Yani bu yoksa swap piyasası iÅŸlevsel olsa da olmasa da çok önemli olmaz. Önemli olan, kredibilitesi olan güvenilir bir para politikası ve bunun bir yansıması olarak getiri eÄŸrisi inÅŸası, yani köprü inÅŸası, bunu yaptık. Swap konusunu önümüzdeki dönem deÄŸerlendireceÄŸiz. DoÄŸrusu gerek rezerv, gerek cari açık, gerekse dezenflasyon bunlara bir bütün olarak bakıyoruz. Bu konularda elimiz rahatladıkça birtakım kısıtlayıcı unsurları peyderpey kaldıracağız. Ama size bu konuda bir tarih vermek, yönlendirmek istemiyorum.

"BANKALARA TOPLUMSAL KREDÄ° NOTU"

Bizim programın özü ÅŸu: DoÄŸru politikalar, beraberinde yatırımcı güveni, onunla birlikte makro finansal istikrar kur dahil olmak üzere dezenflasyon ve bu döngünün güçlenerek devam etmesi. Program bu ÅŸekilde çalışacak. Kısa vadede biz parasal sıkılaÅŸmanın büyümeyi bir miktar aÅŸağı çekeceÄŸini OVP’de öngördük. Kısa vadede iç talebin yumuÅŸayacağını, yavaÅŸlayacağını programın en başından beri söylüyoruz.

Ancak fon akışındaki hızlanma ile birlikte bu yavaÅŸlamanın sınırlı olacağını düÅŸünüyoruz. Ä°kinci olarak orta ve uzun vadede fiyat istikrarını saÄŸlamış, yani enflasyonu tek haneye düÅŸürmüÅŸ ülkenin büyüme potansiyeli çok daha yukarılarda oluyor. Dolayısıyla biz bunu bir çeliÅŸki olarak görmüyoruz.

Kısa vadede tabii ki ekonomide yeniden dengelenme ihtiyacı bariz. Bu yeniden dengelenme, iç talebin sınırlanmasını içeriyor. Zaten iç talebi kontrol etmeden cari açığı aÅŸağılara çekmek, enflasyonu ciddi bir ÅŸekilde aÅŸağı çekip orada tutmak pek olası deÄŸil. O nedenle büyümeye iliÅŸkin tabii ki biz aÅŸağı yönlü riskleri gördük, yansıttık. Bunun ötesinde bir ÅŸey olur mu, bakacağız.

Ama ÅŸunun altını net bir ÅŸekilde çizmek istiyorum. Önümüzdeki dönemde ihracatı artırmak birincil önceliÄŸimiz. Eximbank’ın sermayesini yüzde 49 artırdık, daha da artıracağız. Ä°hracatın finansman imkanlarını daha da artıracağız. Bankalara toplumsal kredi notu üzerinden imkanlarının yatırıma ve ihracata yönlendirilmesi saÄŸlanacak.

Makul seviye orta vadede tek hanedir. Ä°deali düÅŸük tek hanedir bizim için. Yani küresel normların dışında bize uygun bir standart yok. Sonuçta bunu bir kademeli bir enflasyon programı öngördüÄŸümüz için gerçekçi bir düzlemde bakacak olursak, gelecek sene Merkez Bankası’nın tahmini biliyorsunuz yüzde 36 seviyesinde. Sürdürülebilir, yüksek büyüme için dezenflasyon bir ön koÅŸuldur, bir karşı rüzgar deÄŸil. Dezenflasyon gerçek manada sürdürülebilir yüksek büyümeyi beraberinde getirecek, onun için bu konuda kaygılı deÄŸilim. 2025 sonunda da yüzde 14, 2026 sonunda da tek hane. Ama bizim ideal olarak varmak istediÄŸimiz eÅŸik kesinlikle düÅŸük tek hane. 2010’lu yıllarda bunun eÅŸiÄŸinden döndük. Bu defa bunu baÅŸarmak istiyoruz.

"BANKALARA VERGÄ° AÇISINDAN ENFLASYON MUHASEBESÄ° UYGULANMAYACAK"

Enflasyon muhasebesi uygulanmasına yönelik gündem, biz taslak bütçeyi hazırladıktan sonra ortaya çıktı ve bütçe süreci parlamentoda devam ediyor. O bütçe, o varsayımla yapılmamıştı. Dolayısıyla bizim bankalara, özellikle finans kuruluÅŸlarına, enflasyon muhasebesini 2024’te uygulamaya koymamız halinde bütçede daha önce öngörülmemiÅŸ ilave büyük bir açık çıkıyor ortaya.

O nedenle ben Plan Bütçe Komisyonu’nda dürüst davrandım. Bana sordular, ben 'Reel sektörün etkisi sınırlı, ama finans sektörü etkisi ciddi olur' dedim. O nedenle büyük bir ihtimalle, yani 2024’te biz tabii ki enflasyon muhasebesine geçeceÄŸiz. Bankalar isterlerse, finans kuruluÅŸları isterlerse enflasyon muhasebesine göre bilançolarını hazırlarlar. Ama vergileme açısından 2024’te uygulama yapmayacağız.

"Ä°LK YAPTIÄžIM Ä°ÅžLERDEN BÄ°R TANESÄ° BDDK’YA BÄ°R DUYARLILIK ANALÄ°ZÄ° YAPTIRMAK OLDU"

Kesinlikle doÄŸru deÄŸil. Ben hep ÅŸunu söyledim; ilk yaptığım iÅŸlerden bir tanesi BDDK’ya bir duyarlılık analizi yaptırmak oldu. Bugün itibariyle ÅŸunun altını net olarak çizmek istiyorum; ÅŸu anda bankacılık sisteminde sermaye yeterlilik oranı yüzde 18,5. Kanuni gereklilik yüzde 8. Biz uzun bir süredir geleneksel olarak yüzde 12 altına izin vermiyoruz. Åžu anda bankacılık sektörünün sermayesi güçlü. Bana kamuyla ilgili soru sormuÅŸlarsa, kamuda da sermaye yeterliliÄŸinde sorun yok. Ben “ihtiyaç olursa devlet arkasındadır” demiÅŸimdir. Zaten bunlar bizim kamu bankaları, bunu demeyeceÄŸim de ne diyeceÄŸim... Åžu an için kamuda da ihtiyaç yok. yüzde 12’nin altında altında herhangi bir banka bu çerçevede yok.

"BÄ°Z BU PROGRAMI UYGULAMAKTA KARARLIYIZ"

Kendisi geçen bir MKYK’da, yani sonradan da basına yansıdı; gelen bir talep üzerine 'Ben Maliye Bakanımın iÅŸine karışmıyorum' dedi. O kadar güveniyor. Onun için biz bu programı uygulamakta kararlıyız. Tabii ki kolay deÄŸil. Ama kararlıyız ve sonuç alacağız. Türkiye’de ÅŸu anda makro finansal istikrara iliÅŸkin riskler azaldı. Bunu piyasalar söylüyor. Peki enflasyon düÅŸer mi? Kesinlikle düÅŸer.

Hazine , Maliye , ÅžimÅŸek