Türkiye'nin en büyük metropolü İstanbul'da toplu ulaşımı kullanan kişi sayısı, pandemin olmadığı 2019'un ilk 6 ayında 1 milyar 101 milyon 89 bin 475 iken, bu yılın aynı döneminde yüzde 49 azalarak 562 milyon 117 bin 871'e geriledi.
Ä°stanbul BüyükÅŸehir Belediyesi verilerinden derlenen bilgilere göre, Ä°stanbul'da otobüs, metrobüs, ÅŸehir hatları, metro, tramvay ve özel deniz hatlarından oluÅŸan toplu ulaşım araçlarının kullanımı Kovid-19'dan etkilendi.
Toplu ulaşım araçlarını kullanan kiÅŸi sayısı, pandemi öncesi 2019 yılının ilk 6 ayında 1 milyar 101 milyon 89 bin 475 kiÅŸiyken 2020 yılının ilk 6 ayında yüzde 40 azalarak 653 milyon 674 bin 91'e geriledi. Bu yıl aynı dönemde ise toplu ulaşım kullanımı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 14 azalarak 562 milyon 117 bin 871 kiÅŸi olarak kayıtlara geçti. Salgından önce 2019 yılının ilk 6 ayı ile bu yılın aynı dönemi arasında ise yüzde 49'luk düÅŸüÅŸ yaÅŸandı.
OCAK AYINDA BÜYÜK DÜÅžÜÅž
2020 yılının mart ayında açıklanan ilk vakadan önceki ocak ayında toplam 198 milyon 58 bin 227 kiÅŸi toplu ulaşım araçlarında yolculuk etti. Bu yılın ocak ayında bu sayı yüzde 61 azalarak 77 milyon 8 bin 237 kiÅŸiye geriledi.
Otobüs yolculuÄŸu yüzde 62 düÅŸtü
Toplu ulaşımın temel araçlarından otobüs ile 2020 yılının ocak ayında 95 milyon 76 bin 590 kiÅŸi yolculuk ederken 2021 yılının ocak ayında otobüsle yolculuk yüzde 62 düÅŸüÅŸle 36 milyon 164 bin 384 kiÅŸiye geriledi.
2019 yılının ilk 6 ayında toplam 525 milyon 832 bin 542 kiÅŸi otobüsü tercih ederken 2020 yılının ilk 6 ayında bu sayı yüzde 38 düÅŸerek 332 bin 353 bin 43'e, 2021 yılının ilk 6 ayında ise yüzde 18 daha düÅŸerek milyon 261 milyon 619 bin 516 kiÅŸiye geriledi.
Marmarayı 2020 yılının ocak ayında toplam 12 milyon 623 bin 321 kiÅŸi tercih ederken 2021 yılının ocak ayında bu sayı yüzde 61 düÅŸüÅŸle toplam 4 milyon 836 bin 286 kiÅŸiye geriledi.
Marmarayla 2019 yılının ilk 6 ayında 49 milyon 718 bin 190 kiÅŸi yolculuk ederken 2020 yılının ilk 6 ayında yolculuklar yüzde 18'lik düÅŸüÅŸle 40 milyon 794 bin 814 kiÅŸiye, 2021 yılında yüzde 9'luk daha düÅŸüÅŸle 37 milyon 140 bin 795 kiÅŸiye geriledi.
Metroyu kullanan yolcu sayısı 2020 yılının ocak ayında toplam 59 milyon 667 bin 987 kiÅŸiyken bu sayı 2021 yılının ocak ayında yüzde 61 azalarak 23 milyon 376 bin 237 kiÅŸi oldu.
Metroyu, 2019 yılının ilk 6 ayında toplam 338 milyon 430 bin 405 kiÅŸi kullanırken, 2020 yılının aynı döneminde bu sayı yüzde 44 düÅŸüÅŸle 188 milyon 752 bin 46 kiÅŸiye, bu yıl ise 170 milyon 829 bin 414 kiÅŸiye geriledi. 2019 yılına kıyasla yılın ilk ayında yolcu sayısı yüzde 50 azaldı.
Metrobüsle 2020 yılının ocak ayında toplam 24 milyon 876 bin 452 kiÅŸi yolculuk ederken bu yılın ocak ayında metrobüsü 10 milyon 808 bin 723 kiÅŸi kullandı. Buradaki düÅŸüÅŸ de yüzde 57 olarak kayıtlara geçti.
Metrobüsü 2019 yılının ilk 6 ayında toplam 146 milyon 501 bin 537 kiÅŸi, 2020 yılının ilk 6 ayında ise 82 milyon 611 bin 648 kiÅŸi kullandı. Bu yılın ilk 6 ayında ise 77 milyon 348 bin 372 kiÅŸi metrobüsle seyahat etti. Pandemi öncesi 2019 yılının ilk 6 ayı ile bu yılın ilk 6 ayı arasında yüzde 47 fark görüldü.
Ä°stanbul Åžehir Hatları'nda yüzde 67'lik düÅŸüÅŸ
Deniz ulaşımında tercih edilen Ä°stanbul Åžehir Hatları'nda 2020 yılının ocak ayında 2 milyon 568 bin 978 kiÅŸi yolculuk ederken, 2021 yılının ocak ayında bu sayı yüzde 67 azalarak 841 bin 348 kiÅŸiye geriledi.
2019 yılının ilk 6 ayında toplam 19 milyon 348 bin 6 kiÅŸi ÅŸehir hatlarını kullanırken 2020 yılının ilk 6 ayında ÅŸehir hatlarının kullanan yolcu sayısı yüzde 56 azalarak 8 milyon 562 bin 113 kiÅŸi oldu. Bu yılın aynı döneminde ise 7 milyon 425 bin 349 kiÅŸi Åžehir Hatlarıyla yolculuk etti. Pandemi öncesi 2019'un ilk 6 aylı ile bu yılın aynı dönemi kıyaslandığında düÅŸüÅŸ yüzde 62 olarak hesaplandı.
Ä°stanbul Deniz Otobüslerini (Ä°DO), 2020 yılının ocak ayında 133 bin 490 kiÅŸi kullanırken, bu yılın aynı döneminde bu sayı yüzde 56 azalarak 58 bin 665 kiÅŸiye geriledi.
Ä°DO'yla 2019 yılının ilk 6 ayında toplam 1 milyon 86 bin 676 kiÅŸi yolculuk ederken, 2020 yılının aynı döneminde yolcu sayısı yüzde 55 düÅŸüÅŸle 485 bin 694 kiÅŸiye, 2021 yılında ise 412 bin 458 kiÅŸiye geriledi. Ä°DO'nun yolcu sayısında bu yılın 6 aylık döneminde 2019 yılının aynı dönemine kıyasla yüzde 62'lik gerileme yaÅŸandı.
Özel Deniz Ä°ÅŸletmelerini 2020 yılı ocak ayında toplam 3 milyon 111 bin 409 kiÅŸi kullanırken bu yılın aynı ayında yüzde 70 gerilemeyle 922 bin 594 kiÅŸi kullandı.
Deniz iÅŸletmelerini 2019 yılının ilk 6 ayında 20 milyon 172 bin 119 kiÅŸi kullanırken 2020 yılının aynı döneminde bu sayı yüzde 50 azalışla 10 milyon 114 bin 733 kiÅŸiye düÅŸtü. Bu yıl ise 7 milyon 401 bin 967 kiÅŸi bu ulaşımı tercih etti. 2019 yılının ilk 6 ayı ile bu yılın ilk 6 ayı arasında yüzde 63 fark oluÅŸtu.
"Sosyal mesafe endiÅŸesiyle toplu ulaşımdan kaçış oldu"
Ä°stanbul Ticaret Üniversitesi UlaÅŸtırma Sistemleri Uygulama ve AraÅŸtırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Mustafa Ilıcalı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, normalde Ä°stanbul'da günde yaklaşık 8 milyon kiÅŸinin yolculuk yaptığını, salgından sonra bu sayının 900 binlere kadar düÅŸtüÄŸünü söyledi.
Salgınla beraber kısıtlamalar olduÄŸunu ve bu durumun da yolcu sayısını düÅŸürdüÄŸüne deÄŸinen Ilıcalı, ÅŸöyle konuÅŸtu:
"Bu arada tabii salgından dolayı sosyal mesafe endiÅŸesiyle toplu ulaşımdan kaçış oldu. Biz bunun için de 150 bin kiÅŸilik bir anket, araÅŸtırma yaptık, aldık deÄŸerleri inceledik. Gördük ki bir günde tahmini olarak sosyal mesafe endiÅŸesiyle 350 bin yolcu özel araca gitti. Özel aracı olup kullanmayanlar, araçlarını kullanmaya baÅŸladı. Araç kiralandı. Kiralanan araçlardan, satılan araçlardan, ikinci el araçlardan da bu anketimizi doÄŸruluyoruz."
2021-2022 EÄŸitim ve ÖÄŸretim Yılının baÅŸlamasıyla hayatın normale dönmeye ve toplu ulaşım kullanımının yeniden artmaya baÅŸladığını ifade eden Ilıcalı, üniversitelerin de eÄŸitim hayatına baÅŸlamasıyla toplu ulaşım kullanımının eski haline geleceÄŸini anlattı.
Bu kapsamda, tedbir alınması gerektiÄŸini vurgulayan Ilıcalı, "Toplu ulaşımdaki azalmanın nedeni kısıtlamalar, birçok iÅŸin ofis yerine evden yapılması, bu arada tabii ki bazı insanların sosyal mesafe endiÅŸesiyle toplu ulaşım yolculuklarını terk etmesi ama ÅŸimdi mecburen yine bu yolculuklar artmaya baÅŸlayacak. Özellikle üniversitelerin açılmasıyla eski rakamları da geçecek. Çünkü nüfus artıyor, talepler artıyor." diye konuÅŸtu.
Toplu ulaşım yerine özel araçların tercih edilmesinin Ä°stanbul trafiÄŸine çok olumsuz bir etkisi olduÄŸunu anlatan Ilıcalı, ÅŸunları kaydetti:
"Ä°stanbul'da normal olarak zaten yollar zirve saatlerde, sabah evden iÅŸe giderken, evden okula giderken veya tersi akÅŸam dönerken, zirve saatlerinde muazzam bir yoÄŸunluk yaÅŸanıyordu, kuyruklar oluÅŸuyordu, zorlamalı bir akım vardı. Hızlarımız on kilometreye saate düÅŸüyordu. Åžimdi yollara baktığımız zaman bu tıkanıklığın en önemli nedeni yüzde 80'i, 90'ı bir veya iki yolculu özel araç. Dolayısıyla pandemiyle beraber ilave bir 350 binlik bir araç oldu. Åžimdi normale dönüÅŸte bu artışlar yine olacak. Bu sefer artık bir zorlamalı akım deÄŸil uzun kuyruklar olacak, katlanılamaz bir durum olacak. Åžunun altını çiziyorum. Trafikte bir katlanılabilir bir durum elde etmemiz lazım. TrafiÄŸi öyle yönetmemiz lazım ki sorumlu kuruluÅŸlar olarak, katlanılabilir olsun. Bu ne demek?15, 20 kilometre saat hızımız olsun. 10 kilometre saatin altına düÅŸerse bu hızlar, bu çok uzun süreli kuyruklar demektir. Bu katlanılamaz bir durumdur. Bunun tedbirini almak lazım."
