21.11.2024
Ä°stanbul /
YUNUS EMRE: GERÇEK VE ÖRNEK BİR DİNDAR
UNESCO, 2021’i, vefatının 700. yılı olması münasebetiyle “Dünyada Yunus Emre Yılı” olarak kabul ve ilan etti. Yunus Emre, Türk milletinin bir ferdi olduÄŸu için bu kabul elbette biz Türkler için de bir onurdur. Yunus Emre, 13. yüzyılda halkının diliyle Türk tekke edebiyatını veya diÄŸer adıyla tasavvufî halk edebiyatını baÅŸlatmış; bu edebiyatı büyük bir liyakatle temsil etmiÅŸ; ÅŸair, bilge, din ulusu bir ÅŸahsiyettir. Kurucusu olduÄŸu edebiyatın da en büyük ÅŸairidir. SEVGÄ° MÄ°SYONERÄ° Yunus Emre, giriÅŸten anlaşılacağı üzere çok yönlü bir insandır. ÅžairliÄŸi, bilgeliÄŸi, dindarlığı, ermiÅŸliÄŸi gibi ayrı ayrı üzerinde durulmaya deÄŸer imtiyazlara sahiptir. Bunların hepsinden daha fazla öne çıkan, onu farklı kılan ve bütün insanlığa mal eden yönü ise sınırsız, ayrımsız, evrensel insan sevgisidir. O, eÅŸsiz ve benzersiz bir sevgi misyoneridir. "Sevelim sevilelim / Bu dünya kimseye kalmaz" gibi nice söyleyiÅŸleriyle sevgiyi evrensel tahtına Yunus Emre oturtmuÅŸtur. Onun sevgisinin sınırı yoktur. Canlı, cansız bütün varlıklar onun sevgisinin kapsamına girer. “Yaratılmışı severiz / Yaratandan ötürü” dizelerinin ifade ettiÄŸi kapsamda bir sevgi anlayışı Yunus Emre’ye kadar ortaya konamadığı gibi Yunus Emre’den sonra da konamamıştır. Kolayca söylenmiÅŸ gibi görünen bu iki dize evrensel sevginin ve kardeÅŸliÄŸin formülü gibidir. Yunus Emre, Türkün medeni dünyadaki yüz akıdır. Hiçbir baÅŸarımız, hiçbir özelliÄŸimiz ve ayrıcalığımız, günümüz dünyasında, uluslararası din, düÅŸünce, felsefe arenalarında bizi Mevlana ve Yunus Emre kadar güçlü temsil etmez. Yunus Emre’nin kimliÄŸini ve kiÅŸiliÄŸini bütünüyle Ä°slam imanı oluÅŸturmuÅŸtur. Åžahsiyetinin ekseni bu imandır. Yunus Emre çok iyi, çok bilinçli bir Müslümandır. Ä°slamın özünü, ruhunu, bütün inceliklerini içselleÅŸtirmiÅŸ bir Müslümandır. Allah’ın bütün veli (evliya) kulları gibi Ä°slamı ideal ölçülerde yaÅŸar ve temsil eder. Bütün yaratılmışları kuÅŸatacak kadar engin sevgisinin tamamlayıcısı olan hoÅŸgörü, kardeÅŸlik, alçakgönüllülük, cömertlik, insanlar arasında ayırım yapmamak, özü sözü bir olmak gibi dinin ruhu sayılan erdemler onun Ä°slam ve ahlak anlayışının somut görünümleridir. Çünkü Yunus Emre, bu erdemlerin sadece sözünü etmemiÅŸ, onları yaÅŸamıştır. Divanı, bütün bu erdemleri çok yetkin, çok samimi, ders verici, yol gösterici ÅŸekilde ifade ettiÄŸi ÅŸiirlerle doludur. Müslim-gayrimüslim, dinli-dinsiz her insanın ona takdir ve hayranlık duyması, yaygın popülerliÄŸi bu yüzdendir. Ä°YÄ°LÄ°K Ä°BADETÄ° Yunus Emre’nin tasavvuf temelli din anlayışı, medresenin belirli kalıplar içine hapsettiÄŸi din anlayışıyla mukayese edilemez ölçüde toleranslıdır, özgürlükçüdür. Yunus Emre, taassuba, dar görüÅŸlülüÄŸe karşıdır. Dinde ÅŸekle deÄŸil öze, maddeye deÄŸil manaya önem verir. Medresenin din anlayışında nihai hedef cennete kavuÅŸmaktır. Yunus Emre’de cennet hedef deÄŸildir. Esas hedef Allah’ın sevgisini, hoÅŸnutluÄŸunu kazanmaktır. Türk halkına onun anlayacağı bir dille en temiz, en samimi Allah sevgisini öÄŸretmiÅŸtir: Cennet cennet dedikleri birkaç köÅŸkle birkaç huri/ Ä°steyene ver sen onları Tanrım bana seni gerek seni. Yunus’a göre bu yalan dünyayı, kısacık hayatı hep iyilikle deÄŸerlendirmeli, kimseye haksızlık etmemeli, kimsenin kalbini kırmamalıdır. Çünkü hiçbir iyilik ve ibadet, kalp kırmanın günahını bağışlatmaya yetmez. Son söz yine onun: Bir kez gönül yıktın ise Bu kıldığın namaz deÄŸil YetmiÅŸ iki millet dahi Elin yüzün yumaz deÄŸil. Cumhuriyet: 22.02.2021