Zan, elde somut veriler olmadan, birisi ya da bir olay hakkında hükme varmak demektir. Ä°slâmî kültürde bir kimsenin kesin bilgisi olmadan baÅŸka biri hakkında veya olay hakkında iyi kanaat beslemesine “hüsn-i zan”, kötü düÅŸünce ve kanaate sahip olmasına “sû-i zan” denilmiÅŸtir.

“Ey iman edenler! Zannın çoÄŸundan sakının; çünkü zannın bir kısmı günahtır. Birbirinizin gizli hallerini ve kusurlarını araÅŸtırmayın. Birbirinizin gıybetini yapmayın. Herhangi biriniz ölmüÅŸ kardeÅŸinin etini yemekten hoÅŸlanır mı? Ä°ÅŸte bundan tiksindiniz! Allah’a gönülden saygı besleyip O’na karşı gelmekten sakının. Åžüphesiz Allah, tevbeleri çokça kabul edendir, engin merhamet sahibidir.” Hucurât / 12. Ayet

“Kim bir Müslüman’ın ayıbını örterse, Allah da dünya ve âhirette onun ayıplarını örter.” Ebû Dâvûd, Edeb, 60.

Yukarıda ki ayette ve hadiste kötü zanda bulunmanın ne kadar yanlış bir tutum olduÄŸunu, ayıp örtmenin ne güzel bir erdem olduÄŸunu özetlemektedir.

Ä°nsanoÄŸlu hayatta pek çok yersiz endiÅŸelere maruz kalmaktadır. Genellikle gelecek ile ilgili endiÅŸelere maruz kalmaktayız, ancak bu endiÅŸelerin büyük çoÄŸunluÄŸunun yersiz olduÄŸunu olay sonuçlandıktan sonra görürüz. O halde gereksiz endiÅŸelerden kurtulmak için evhamlar dan, vesveseler den vazgeçmeliyiz. GeçmiÅŸ geçmiÅŸte kaldı, bir daha geri gelmeyecek, o halde geçmiÅŸe yerinmemeliyiz. Gelecek ise meçhul, yani geleceÄŸe ulaÅŸmamız kesin deÄŸil, kimsenin bir an sonraya çıkacağı garantisi yok. O halde gelecek için de endiÅŸelenmeye gerek yok. Geriye ÅŸu an kalıyor, bu an da ise insanın geleceÄŸi düÅŸünecek bir yükü yok. Bu sebeple anı anda yaÅŸamaya bakmak en doÄŸru tutumdur. Olumlu düÅŸüncenin gücüne inanın, hüsnü zanda bulunun, göreceksiniz ki her ÅŸey daha güzel olacak. Åžayet olumlu tutumu hayatınızda gerçekleÅŸtiremiyorsanız, kaygı bozuklukları yaÅŸamaya devam ediyorsanız, bir psikiyatristten yardım almalısınız. Bu olumsuz durumdan kurtulmak için hüsnü zan ile Allah’a dua etmeye devam etmelisiniz. Allah duaları bolca kabul edendir. Duanın kabulü belki anında, belki 40 yıl sonra gerçekleÅŸecektir. Duanın kabulünün gerçekleÅŸmesinin gecikmesine üzülmememiz gerek, çünkü bizim için en hayırlı zamanı Allah en iyi bilendir. Bu sebeple hüsnü zan ile dua etmeliyiz. Hayat bir mücadele yeri, kimi zaman düÅŸeriz, kimi zaman kalkarız. O yüzden yese gerek yok, kulluÄŸumuzun bilincinde olalım, güzel ahlak üzere, mütevazi, mümince bir hayat sürelim yeter.

Selam ve dua ile…

Ä°smail Kaya – Šarić

09.02.2025