Koronavirüsten dolayı nisan ayında kapalı kalan iÅŸyerlerinde çalışanların kısa çalışma ödenekleri yarın dağıtılacak.

Mart ayı için ödenek hakkı bulunan ancak daha önce almamış olanlar da mart ayı ödeneklerini nisan ayıyla birlikte alacaklar. Kısa çalışma ödeneÄŸi ve iÅŸsizlik maaşından yararlanamayanlara ise cuma günü nakdi ücret desteÄŸi ödenecek. Peki kim ne kadar kısa çalışma ödeneÄŸi alabilecek? Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, kovid-19 pandemisinden etkilenen çalışanlara yapılacak ödemelere iliÅŸkin son durumu yazdı

Koronavirüs tedbirleri kapsamında iÅŸ yerlerine yönelik ilk kapatma kararı 16 Mart'ta uygulamaya konuldu. Bu tarih itibarıyla tiyatro, gösteri merkezi, konser salonu, birahane, kahvehane, yüzme havuzu, spor merkezi, saunalar, 21 Mart'ta da lokanta, restoran, pastane gibi iÅŸ yerleri ile berber, kuaför, güzellik merkezleri, peÅŸinden de alışveriÅŸ merkezleri (AVM) ve maÄŸazalar kapatıldı. Ä°malat sanayiinde birçok fabrikada üretimler 24 Mart'tan itibaren tümüyle durduruldu ya da azaltıldı. Otomotiv sanayiindeki fabrikaların bazıları kısmen de olsa yeniden üretime baÅŸladı.

Üretimine, faaliyetine ara veren veya kapatılan iÅŸletmelerde çalışanlar için kısa çalışma ödeneÄŸinden yararlanma koÅŸulları kolaylaÅŸtırılırken, deÄŸerlendirme süreci de hızlandırıldı. Ödenek almak için gereken asgari prim koÅŸulu 600 günden 450 güne, son 120 gün hizmet akdi koÅŸulu da 60 güne indirildi. Ä°lk baÅŸta kısa çalışma baÅŸvurularının deÄŸerlendirme süreci için 60 günlük süre belirlendi ancak bu sürenin de uzun olacağı anlaşılınca iÅŸverenin beyanı esas alınarak ödeme yapılması kararlaÅŸtırıldı.

Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk'un açıkladığı son rakama göre, kısa çalışma ödeneÄŸi baÅŸvurusu yapan firma sayısı 300 bine, kapsamdaki çalışan sayısı da 3.2 milyon kiÅŸiye ulaÅŸtı.
Her ne kadar ödemelerde iÅŸverenin beyanı esas alınacaksa da en azından iÅŸçiler bazında kısa çalışma ödeneÄŸine hak kazanıp kazanmadığı ve kazandı ise ne kadar ödenek verileceÄŸi konusunda inceleme yapılıyor. Çünkü iÅŸverenin hangi iÅŸçinin kaç gün primi bulunduÄŸunu tespit etmesi mümkün deÄŸil.

KISA ÇALIÅžMA ÖDENEĞİ HANGÄ° TARÄ°HTEN BAÅžLAYACAK?

Mart ayına ait kısa çalışma ödeneÄŸi baÅŸvurularının bir kısmı tamamlanarak, ödemeler yapıldı. Ancak bu ödemeler sınırlı sayıda kiÅŸiye ve çok az süre için yapıldı.
Çünkü kısa çalışma ödeneÄŸi, iÅŸ yerinde faaliyetin/üretimin durduÄŸu tarihten itibaren 8. günden itibaren baÅŸlıyor. Ä°lk hafta için kısa çalışma ödeneÄŸi verilmiyor. ÖrneÄŸin 16 Mart'ta kapatılan iÅŸ yerlerindeki çalışanlar mart ayı için 23-31 Mart tarihlerini kapsayan 9 gün için kısa çalışma ödeneÄŸi alacaklar. 21 Mart'ta faaliyeti durdurulan iÅŸ yerlerinde çalışanlar ise mart ayı için sadece 4 gün ödenek alabilecek. Bazı çalışanların mart ayına iliÅŸkin kısa çalışma ödemeleri yapıldı. Fakat büyük kısmı mart ayına ait ödenekleri nisan ayının parasıyla birlikte yarından itibaren alabilecekler.

ÖDENEK TUTARI NASIL BELÄ°RLENÄ°YOR?

Kimin ne kadar kısa çalışma ödeneÄŸi alacağı, son 12 ayda Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) bildirilen “prime esas kazançları” üzerinden hesaplanıyor. Ulaşım, yemek gibi ödemelerin bir kısmı prime esas kazanca dahil edilmediÄŸi için bu tür ödemeler olan iÅŸ yerlerinde çalışanların prime esas kazançları brüt ücretin altında kalabiliyor. Kısa çalışma ödeneÄŸi, 12 aylık prime esas kazanç ortalamasının yüzde 60'ı üzerinden baÄŸlanıyor. Bu tutardan, binde 7.59 oranında damga vergisi kesiliyor.
ÖrneÄŸin, asgari ücretle çalışan bir iÅŸçinin kısa çalışma ödeneÄŸi hesaplanırken, 2020 yılında ocak-mart döneminde aldığı 2.943 TL ile 2019'un nisan-aralık dönemindeki 2.558 TL ay ay toplanıp 12'ye bölünerek, ortalama brüt ücret bulunuyor. Bu ÅŸekilde yapılan hesaplamaya göre, hep asgari ücretle çalışan bir iÅŸçinin 12 aylık ortalama brüt ücreti 2 bin 622 lira olur. Bunun yüzde 60'ı 1.573 liradır. Bu tutardan binde 7.59 oranında (11.94 TL) damga vergisi düÅŸüldükten sonra 1.561 TL ödeme yapılır.

Brüt ücret tutarına göre kimin ne kadar kısa çalışma ödeneÄŸi alabileceÄŸi, aÅŸağıdaki tabloda yer alıyor.

NÄ°SAN AYININ KISA ÇALIÅžMA ÖDENEĞİ BAÅžLIYOR

Kısa çalışma ödeneÄŸinde esas ödemeler nisan ayı için yapılacak. Türkiye Ä°ÅŸ Kurumu (Ä°ÅžKUR),yarın hem nisan ayına ait hem de mart ayına ait olup da ödemesi yapılmamış olanları ödeyecek.
Mayıs ayında çalışılamayan günlerin kısa çalışma ödeneÄŸi ise 5 Haziran'da hesaplara yatırılacak.

NAKDÄ° ÜCRET DESTEĞİ CUMA GÜNÜ YATIRILACAK

15 Mart 2020 tarihinden sonra iÅŸsiz kalanlar geçen haftadan itibaren iÅŸsizlik maaşı almaya baÅŸladı. 5 Mayıs'ta yapılması gereken iÅŸsizlik maaşı ödemeleri bir hafta öne çekildi.
Ä°ÅŸsizlik maaşı alabilmek için son 3 yılda en az 600 gün prim olması ve son 120 gündür hizmet akdi ile çalışmak gerekiyor. Bu koÅŸulları yerine getiremediÄŸi için iÅŸsizlik maaşı alamayanlar, günlük 39.24 TL'lik nakdi ücret desteÄŸinden yararlanacak.

Ücretsiz izne çıkartılan ve kısa çalışma ödeneÄŸinden yararlanamayanlar da aynı ÅŸekilde nakdi ücret desteÄŸi alacak. Nakdi ücret desteÄŸi ödemeleri ise cuma günü baÅŸlayacak.
Aylık nakdi ücret desteÄŸi brüt 1.177 TL olmakla birlikte 8.93 TL'lik damga vergisi düÅŸüldükten sonra net 1.168 TL olarak ödenecek.

NAKDÄ° ÜCRET DESTEĞİ HANGÄ° TARÄ°HLERÄ° KAPSIYOR?

Nakdi ücret desteÄŸi 17 Nisan'dan baÅŸlayarak 17 Temmuz 2020 tarihine kadar iÅŸsiz kalınan veya ücretsiz izinde geçen süreler için ödenecek.
15 Mart 2020 tarihinden sonra iÅŸsiz kalanlar veya ücretsiz izne çıkartılanlar için ödemeler 17 Nisan'dan itibaren baÅŸlayacak. Nisan ayının tamamını iÅŸsiz veya ücretsiz izinde geçirmiÅŸ olanlara, 14 günlük ödeme yapılacak. 14 gün için ödenecek tutar ise 545 TL olacak.
Ücretsiz izne çıkartılanların nakdi ücret desteÄŸinden yararlanabilmesi için baÅŸvurular SGK'nın iÅŸveren sistemi üzerinden (https://uyg.sgk.gov.tr/IsverenSistemi ) iÅŸverence yapılacak. Ä°ÅŸsiz kalanlar ise baÅŸvurularını Ä°ÅžKUR'un internet sitesi üzerinden (https://esube.iskur.gov.tr ) yapacaklar. Daha önce iÅŸsizlik maaşı baÅŸvurusunda bulunanların ayrıca baÅŸvurması gerekmiyor. Ä°ÅŸsizlik maaşı çıkmayanlara doÄŸrudan nakdi ücret desteÄŸi verilecek.

Kaynak: Habertürk Gazetesi