Bakan Akar, Siyasi, Ekonomik ve Sosyal AraÅŸtırmalar Vakfı (SETA) tarafından düzenlenen Uluslararası Libya Konferansı’na katıldı. Video telekonferans yöntemiyle gerçekleÅŸtirilen konferansta Libya ile iliÅŸkiler baÅŸta olmak üzere önemli deÄŸerlendirmelerde bulunan Akar, Türkiye ve Libya'nın 500 yıllık ortak kültürü ve ortak tarihi olduÄŸunu belirtti. Bakan Akar, öncelikli hedeflerinin Libyalılar tarafından yönetilen, toprak bütünlüÄŸü ve ulusal birliÄŸi bozulmadan tüm Libyalıları kucaklayan bağımsız ve egemen bir Libya olduÄŸunu belirterek, "Libya'nın BM tarafından tanınan meÅŸru hükümetini-Ulusal Mutabakat Hükümeti'ni (UMH) destekliyoruz. Hafter güçlerinin destek arayışıyla 2019 yılında Trablus'a yönelik saldırılarını yoÄŸunlaÅŸtırmasının ardından, Ulusal Mutabakat Hükümeti 5 ülkeye mektup gönderdi. ABD, Ä°ngiltere, Ä°talya, Cezayir, Türkiye ve NATO. Türkiye olumlu yanıt veren tek millet oldu. Bu çok önemli bir noktadır. Bu davete ve ikili anlaÅŸmamıza istinaden Libya'daki meÅŸru hükümet güçlerine eÄŸitim, iÅŸ birliÄŸi ve danışmanlık desteÄŸi vermekteyiz. Bu destek oyunun kurallarını deÄŸiÅŸtirdi ve Trablus çevresinde insani bir trajediyi önlerken sahada bir denge oluÅŸturulmasına yardımcı oldu. Aslında Türkiye, sahadaki Hafter kuvvetlerine yardım eden ve onlara karşı ağırlık saÄŸlayan tek ülke oldu" dedi.

'LÄ°BYA Ä°ÇÄ°N YIKICI SONUÇLARI OLDU'

Bakan Akar, "Ocak ayında Türkiye’nin Ä°stanbul ve Moskova’da Libya’da ateÅŸkes için yürüttüÄŸü çabalar, Berlin Konferansı’nın önünü açtı ve duraÄŸan BirleÅŸmiÅŸ Milletler siyasi sürecini ilerletti. Türkiye'nin desteÄŸiyle UMH iyi niyetini gösterdi ve Berlin Konferansı'nın sonuçlarının yanı sıra diÄŸer barış çabalarını kabul ederken, Hafter tekrar tekrar müzakere masasından uzaklaÅŸtı. Bu baÅŸka bir temel nokta. Hafter'in yürüttüÄŸü acımasız saldırganlık kampanyasının Libya için yıkıcı sonuçları oldu. Paralı gruplar tarafından desteklenen Hafter kuvvetleri, hastaneleri, limanları, havaalanları, okulları, elçilikleri, yerleÅŸim alanlarını ve tıbbi malzeme depolarını ayrım gözetmeksizin bombaladı. Siviller tıbbi tedaviye ihtiyaç duyarken ve Covid-19'dan muzdaripken bile Trablus'un su ve elektrik kaynağını kestiler. Mart ayının sonunda, UMH bir karşı saldırı operasyonu baÅŸlatmak zorunda kaldı. Hafter güçleri Trablus'tan çekilmeye baÅŸlayınca geride mayın ve patlayıcılar bıraktı. Ä°nsani yardımımızın bir parçası olarak, Hafter güçleri tarafından döÅŸenen mayınları ve EYP'leri temizlemenin yanı sıra bir hastane yönetiyoruz. EED ekibimiz, bazıları masum çocukları öldürecek oyuncakların içine gizlenmiÅŸ birçok patlayıcı cihazı etkisiz hale getirdi" diye konuÅŸtu.

'HAFTER’E YAPILAN DIÅž YARDIMLARIN BÄ°R AN ÖNCE KESÄ°LMESÄ° LAZIM'

Hafter güçlerinden temizlenen bölgelerde bugüne kadar çok sayıda toplu mezarın bulunduÄŸunu, yüzlerce kiÅŸinin kalıntılarının ortaya çıkarıldığını kaydeden Bakan Akar, "Bazı partiler siyasi bir çözümü desteklediklerini iddia ediyorlar ama ne yazık ki Hafter'e silah ve askeri malzeme saÄŸladılar. Hafter'e verilen bu dış destek Libya'da barış ve istikrarın önündeki en büyük engel oldu. Lütfen bunu not alın. Libya'da barış ve istikrarın saÄŸlanması için Hafter'e yapılan tüm dış yardımların bir an önce kesilmesi ÅŸarttır. Hafter güçleri ve yabancı paralı askerler güvenlik, istikrar ve diplomatik çabalar için büyük bir tehdit oluÅŸturuyor. Hepimizin kabul ettiÄŸi gibi bu sorunun askeri bir çözümü yok. 5+5 Ortak Askeri Komite'de, BM önderliÄŸindeki siyasi sürece uygun bir ortam oluÅŸturmak için kalıcı ve sürdürülebilir ateÅŸkes için görüÅŸmeler baÅŸladı. Bu baÄŸlamda 23 Ekim'de görüÅŸmelerdeki iki Libya heyeti Cenevre'de ateÅŸkes anlaÅŸması imzaladı" dedi.

'KESÄ°NLÄ°KLE Ä°ZÄ°N VERÄ°LMEMELÄ°'

Bakan Akar, Libya'daki krize siyasi çözüm bulmak ve geleceÄŸe yönelik yol haritası çizmek amacıyla geçtiÄŸimiz günlerde Libya Siyasi Diyalog Forumu'nun, UNSMIL himayesinde Tunus'ta toplandığını anımsatarak, ÅŸunları kaydetti:

"Yol haritası gibi bazı önemli gündem maddeleri tartışılmış olsa da, Forum'un bir BaÅŸkanlık Konseyi ve BaÅŸbakan atamak için hala zamana ihtiyacı olduÄŸunu anlıyoruz. Umuyoruz ki Libya içi diyalog mekanizmaları kapsamında kazanılan ivmeler somut sonuçlar verecek. Uygulanabilir ve kalıcı bir çözümün yolunu açacaktır. Bu nedenle birleÅŸik bir hükümet için kilit siyasi figürleri daha fazla çaba göstermeye teÅŸvik ederek BM öncülüÄŸündeki barış sürecini desteklemeye devam edeceÄŸiz. Hafter ve destekçilerinin bu fırsatı ele geçirmelerine kesinlikle izin verilmemelidir. Bu geliÅŸmeleri memnuniyetle karşılarken, ÅŸimdi daha iyi görebiliriz ki Hafter ve destekçileri Hafter’in kötü niyetli amaçlarına kaba kuvvet kullanarak ulaÅŸabileceÄŸine inandıkları için Libyalılar en az bir buçuk yıl kaybetti."

'LÄ°BYA’NIN SAHÄ°P OLDUÄžU SÄ°YASÄ° SÜRECÄ° DESTEKLEMEYE DEVAM EDECEĞİZ'

Bakan Akar, Ulusal Mutabakat Hükümeti'nin her zaman çok yapıcı olduÄŸunu ve krizi barışçıl yollarla bitirmeye çalıştığını kaydederek, ÅŸöyle konuÅŸtu:

"Bu baÄŸlamda çabaları ve olumlu katkıları için Bakan Nemrush'a teÅŸekkür ediyorum. Bizim açımızdan Türkiye, Libya halkının beklentilerini karşılayacak uygun bir siyasi çözüm bulmaya kararlıdır. Son 10 yılda yaptığımız gibi BM himayesi altında Libya liderliÄŸindeki, Libya'nın sahip olduÄŸu siyasi süreci desteklemeye devam edeceÄŸiz. Türkiye, Libya'da barış ve istikrarın saÄŸlanması için uluslararası toplumun çabalarını kesinlikle takdir etmektedir. Ancak bu çabalar Libyalı kardeÅŸlerimizle mevcut baÄŸlarımızı sınırlamamalıdır. Daha önce de bahsettiÄŸim gibi, her durumda Ulusal Mutabakat Hükümeti'ne varlığımız ve desteÄŸimiz bir davete ve ikili anlaÅŸmalarımıza dayanmaktadır ve uluslararası hukuka uygundur. MeÅŸru hükümete vermiÅŸ olduÄŸumuz desteÄŸin, diplomasi için ülkedeki düÅŸmanlıkları sona erdirme ve çatışmada kalıcı bir siyasi çözüme ulaÅŸma fırsatı saÄŸladığı yaygın olarak kabul edilmektedir. Türkiye, Libya Hükümeti'nin çaÄŸrısına cevap vermemiÅŸ olsaydı, Hafter güçlerinin çekilmesinden sonra ortaya çıkarılan toplu mezarlar ve cesetler ile EYP'ler ve mayınlar, pekala gerçekleÅŸmiÅŸ olabilecek baÅŸka bir insani trajedinin saÄŸlam bir kanıtıdır."

'BU OLMADAN REFORMLAR BAÅžARISIZLIKLA SONUÇLANABÄ°LÄ°R'

Şimdiye kadar Libya'da ne yaptıklarını ve neden yaptıklarını konuştuğunu belirten Bakan Akar, şunları kaydetti:

"Åžimdi bundan sonra ne yapılması gerektiÄŸine deÄŸinmek istiyorum. Önceliklendirmemiz gereken en önemli konulardan biri de Libya halkının endiÅŸelerini ve ihtiyaçlarını dikkate alarak güvenlik sektörünü yeniden inÅŸa etmektir. Libya'daki Güvenlik Sektörü Reformu büyük ölçüde halkın desteÄŸine ve siyasi iradeye baÄŸlıdır ve bu olmadan reformlar baÅŸarısızlıkla sonuçlanabilir. SETA'nın raporunda belirtildiÄŸi gibi, Libya halkı güvenliÄŸi refahın bir ön koÅŸulu olarak görüyor. Bu bakımdan Libya'nın düzenli bir sürekli ordu yapısına ihtiyacı var. Düzensiz silahlı gruplardan düzenli silahlı kuvvetlere geçiÅŸin önünü açmak için Libya askeri personelini hem Libya'da hem de Türkiye'de eÄŸitiyoruz. Bu eÄŸitimin, diÄŸer uluslararası çabaları tamamlayarak Libya'da kapasite geliÅŸtirmeye önemli bir katkı oluÅŸturacağına inanıyoruz. SETA’nın raporu, Libya’daki güvenlik sektöründe reform yapmanın ne kadar önemli olduÄŸunu ortaya koyuyor. Bazı önemli noktaların altını çizmek istiyorum; Güvenlik Sektörü Reformu, Libya'nın mevcut güvenlik durumunun tüm yönlerini kapsayacak ÅŸekilde kapsayıcı olmalıdır. Reform çabaları, Libya toplumunun tüm kesimlerini tatmin etmelidir. Bu çabaların baÅŸarıya ulaÅŸması için iç huzur ve sükûnet ortamının oluÅŸturulması gerekiyor. Gelecekteki aksilikleri, olayları ve çatışmaları önlemek için güvenlik kavramları, organizasyonları, yetkileri ve sorumlulukları açıkça tanımlanmalıdır. Reform kapsamında atılacak adımların olumlu karşılanması için ÅŸeffaf bir ÅŸekilde Libya halkı ile paylaşılması gerekmektedir. Güvenlik Sektörü Reformu, Libya'daki tüm taraflara karşı kapsamlı ve tarafsız olmalıdır. Ancak böylelikle Libya'da gelecekteki olası krizler önlenebilir. Bu noktaları kapsayan reformların baÅŸarılı ve uzun ömürlü olacağına inanıyorum."

'TÜRKÄ°YE REFORMLARA DESTEĞİNÄ° SÜRDÜRMEYE KARARLI'

"Türkiye, reformlara desteÄŸini sürdürmeye ve Libya halkına ulusal güvenlik, siyasi istikrar ve temel kamu hizmetlerini saÄŸlamaya kararlıdır" diyen Bakan Akar, ÅŸöyle konuÅŸtu:

"Sonuç olarak Türkiye, istikrarlı, barışçı ve müreffeh bir Libya'nın kurulmasında kardeÅŸlerimizin, Libya halkının ve Ulusal Mutabakat Hükümeti'nin yanında yer almakta kararlıdır. Bu hedefe ancak kapsamlı bir güvenlik sektörü, iÅŸleyen bir kamu yönetimi ve yeterli ekonomik, politik ve sosyal reformlardan oluÅŸan çok boyutlu bir strateji ile ulaşılabilir. Sözlerimi bitirmeden önce SETA’nın 2 yılı aÅŸkın bir çalışma sonucunda yayınlanan raporuna katkıda bulunan herkese teÅŸekkür ederim. Benim bakış açıma göre, bu raporun en belirgin özelliÄŸi, Libya için öngörülen güvenlik sektörü reformunun Libya'nın yerel normlarına, tarihine, kültürüne ve geleneÄŸine uygun hale getirilmiÅŸ olmasıdır. 'Herkese uyan tek boyut', geleneksel reform paketi deÄŸildir. Eminim ki bu tür çalışmalar Libya halkına hizmet edecek ve zor kazandıkları kazanımlarını kalıcı hale getirecektir. Alandaki gerçekler üzerine inÅŸa edilen ve tüm Libyalıları kucaklayan bu tür objektif akademik çalışmaları artırmak faydalı olacaktır."