İsmail Kaya (Šarić)
Zan, elde somut veriler olmadan, birisi ya da bir olay hakkında hükme varmak demektir. İslâmî kültürde bir kimsenin kesin bilgisi olmadan başka biri hakkında veya olay hakkında iyi kanaat beslemesine “hüsn-i zan”, kötü düşünce ve kanaate sahip olmasına “sû-i zan” denilmiştir.
“Ey iman edenler! Zannın çoğundan sakının; çünkü zannın bir kısmı günahtır. Birbirinizin gizli hallerini ve kusurlarını araştırmayın. Birbirinizin gıybetini yapmayın. Herhangi biriniz ölmüş kardeşinin etini yemekten hoşlanır mı? İşte bundan tiksindiniz! Allah’a gönülden saygı besleyip O’na karşı gelmekten sakının. Şüphesiz Allah, tevbeleri çokça kabul edendir, engin merhamet sahibidir.” Hucurât / 12. Ayet
“Kim bir Müslüman’ın ayıbını örterse, Allah da dünya ve âhirette onun ayıplarını örter.” Ebû Dâvûd, Edeb, 60.
Yukarıda ki ayette ve hadiste kötü zanda bulunmanın ne kadar yanlış bir tutum olduğunu, ayıp örtmenin ne güzel bir erdem olduğunu özetlemektedir.
İnsanoğlu hayatta pek çok yersiz endişelere maruz kalmaktadır. Genellikle gelecek ile ilgili endişelere maruz kalmaktayız, ancak bu endişelerin büyük çoğunluğunun yersiz olduğunu olay sonuçlandıktan sonra görürüz. O halde gereksiz endişelerden kurtulmak için evhamlar dan, vesveseler den vazgeçmeliyiz. Geçmiş geçmişte kaldı, bir daha geri gelmeyecek, o halde geçmişe yerinmemeliyiz. Gelecek ise meçhul, yani geleceğe ulaşmamız kesin değil, kimsenin bir an sonraya çıkacağı garantisi yok. O halde gelecek için de endişelenmeye gerek yok. Geriye şu an kalıyor, bu an da ise insanın geleceği düşünecek bir yükü yok. Bu sebeple anı anda yaşamaya bakmak en doğru tutumdur. Olumlu düşüncenin gücüne inanın, hüsnü zanda bulunun, göreceksiniz ki her şey daha güzel olacak. Şayet olumlu tutumu hayatınızda gerçekleştiremiyorsanız, kaygı bozuklukları yaşamaya devam ediyorsanız, bir psikiyatristten yardım almalısınız. Bu olumsuz durumdan kurtulmak için hüsnü zan ile Allah’a dua etmeye devam etmelisiniz. Allah duaları bolca kabul edendir. Duanın kabulü belki anında, belki 40 yıl sonra gerçekleşecektir. Duanın kabulünün gerçekleşmesinin gecikmesine üzülmememiz gerek, çünkü bizim için en hayırlı zamanı Allah en iyi bilendir. Bu sebeple hüsnü zan ile dua etmeliyiz. Hayat bir mücadele yeri, kimi zaman düşeriz, kimi zaman kalkarız. O yüzden yese gerek yok, kulluğumuzun bilincinde olalım, güzel ahlak üzere, mütevazi, mümince bir hayat sürelim yeter.
Selam ve dua ile…
İsmail Kaya – Šarić
09.02.2025
