Sayın Başkanım, geçen ay yürürlüğe giren Fatih imar planı, Fatihlilerin kafasında bir takım soru işaretleri oluşturdu. Söz konusu planın daha iyi anlaşılması hususunda müsaadenizle sizlere cevabını vermenizi rica ettiğimiz birkaç sorumuz olacak. İzniniz olursa, öncelikle planın kendisinden başlamak isteriz.

Fatih imar planı nedir?

Müsaade ederseniz Fatih imar planını anlatmadan önce onun konusu olan Fatih’ten ve Fatih imar planına geliş sürecinden bahsetmek isterim.
Fatih, kıtalarla denizlerin buluştuğu yerde, yedi tepesiyle bütünleşen, anıtsal eserleri ve medeniyetimizin sivil mimarlık örneği yapılarıyla topografyasını tamamlayan kadim bir şehirdir. Bizans ve Osmanlı İmparatorluklarına başkentlik etmiş, tarihin her döneminde çeşitli dinlerin, kültürlerin ve medeniyetlerin buluştuğu bir merkezdir. 8500 yıldır birbiriyle yarışan medeniyetlerin tarihi eserleriyle dolu bir açık hava müzesidir.

Bu kadar çok sayıda tarihi eseri bulunduran Tarihi Yarımada’nın ‘Dünya Kültür Mirası Alanı’ olarak ilan edilmesi için, 1985 yılında Kültür Bakanlığı tarafından UNESCO’ya müracaat edilmiştir. Bunun sonucunda UNESCO, Sur-i Sultani, Süleymaniye, Zeyrek ve Kara Sularını ‘Dünya Kültür Mirası’ listesine almıştır. Aynı yıl (1985), Anıtlar Kurulu bu alanları ‘Kentsel, Tarihi ve Arkeolojik Sit Alanları’ olarak ilan etmiştir.

Tarihi Yarımada sit alanı ilan edildikten sonra ilk defa, ‘Koruma Amaçlı Plan Çalışmaları’ başlamıştır. Bu kapsamda Gündüz Özden’in plan çalışmaları olmuş, fakat bir müddet sonra bu plan, Bölge İdare Mahkemesi tarafından iptal edilmiştir. Mevcut imar planları 10.03.2004 tarihinde, ben belediye başkanı olmadan 19 gün evvel, Saadet Partisi’nin çoğunlukta olduğu Fatih Belediye Meclisi’nde onaylanmıştır. Kabul edilen bu imar planı 2008’de bir usul hatasından dolayı Bölge İdare Mahkemeleri tarafından iptal edilmiştir. Daha sonra 2004’te kabul edilen imar planına esasta bağlı kalınarak, aynı plan 15 Kasım 2012’de Fatih Belediyesi Meclisi’nce onaylanmıştır.

Bütün bu plan çalışmalarında Henry Prot isimli Fransız şehir planlamacısının 1936’da Tarihi Yarımada Fatih için yaptığı plan çalışmaları esas alınmıştır. Bu plana göre; Kara Surları bölgesi olan İç Koruma Alanı Sınırları içinde bina yüksekliği; 6.50 metredir. Bunun haricinde deniz seviyesinden 50 metre yüksekte olan alanlarında; bina yüksekliği 9.50 metredir. Deniz seviyesinden 40 metre ile 50 metre arasında kalan alanlarda ise bina yüksekliği; 12.50 metredir. Bu yükselti yerine göre en çok 15.50 metreye kadar ulaşabilir. Fatih imar planı, şehrin siluetini oluşturan, tarihi kültürel varlıklarıyla sivil mimarisini, şehrin kimliğini tamamlayan fiziki dokusunu korumayı ve uzun vadede aslına uygun olarak oluşturmayı amaçlayan bir süreçtir.

Plancıların hazırladığı ve siz Fatih Belediye Başkanı olmadan 19 gün evvel 10.03.2004 tarihinde Fatih Belediyesi Meclisi’nin kabul ettiği Fatih imar planına göre; şehrin siluetinin ve mimari kimliğinin korunması şartı getirilerek, bina irtifaları bölgelerine göre 6.50, 9.50, 12.50 ve 15.50 olarak tespit edilmiştir. Bu plana göre; binaları deprem riski taşıyan bina sahiplerinin büyük bir ekseriyeti binalarını yıkıp yapmaya karar verdiklerinde, Fatih imar planında öngörülen kat sayısı ile mevcut binaların kat irtifaları örtüşmediğinden bir mağduriyet meydana gelecektir. Söz konusu durumun giderilmesi konusunda neler söylemek istersiniz?

Sorunun açıklama kısmında belirtildiği gibi Fatih imar planları benim belediye başkanlığımdan önce oluşturulmuştu. Fakat bugün belediye başkanı olduğum Fatih’te, bina sahiplerinin karşılaştığı bu mağduriyeti gidermek durumundayız. Bunun için riskli bina sahipleri,  binalarının statik bakımdan tehlikede olduğuna dair Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan onaylı bürolardan alacakları teknik raporla, ruhsatlı binalarının yapıldıkları dönemin ruhsat hükümlerine ve kazanılmış haklarına bağlı kalarak, yıkıp yeniden yapabilmeleri için Fatih Belediyesi Meclisi’nden karar çıkardık. Bu kararın yürürlüğe girmesi için, Anıtlar Kurulu ve İBB nezdinde takibini büyük bir ehemmiyetle sürdürmekteyiz. Böylece deprem riski taşıyan binalar, irtifa kaybına uğramadan ve bakanlığın desteklerinden yararlanarak yeniden inşa edilebileceklerdir. Bunun haricinde binası ruhsatlı olanlar, binalarını güçlendirmek isterlerse, Fatih Belediyesi’ne müracaat etmeleri durumunda, kendilerine gerekli bina destekleme izni verilecektir.

Sayın Başkan, Fatih’te kentsel dönüşüm yapılacak mı? Bu konuda Fatihlilere neler söylemek istersiniz?

Bilindiği gibi kentsel dönüşüm gecekondu bölgelerinde uygulanan bir imar faaliyetidir. Fatih’te ise gecekondu yoktur. Dolayısıyla kentsel dönüşüm de yoktur. Bu konuda insanlarımızı yanlış bilgilendirerek, endişeye sevk etmek büyük haksızlıktır. Hiç kimsenin bir takım basit menfaat hesaplarıyla insanımızın huzurunu bozmaya hakkı yoktur. Bilindiği gibi Fatih’in imar planı kabul edildi. Dolayısıyla imar faaliyetlerinin önü açıldı. Binasını yenilemek, yıkıp yeniden yapmak isteyen bina sahipleri için önlerinde bir engel kalmamıştır. Bu husus, tamamen kendi tercihlerine kalmış bir iştir. Bu konuda hiçbir yaptırım söz konusu değildir.

Deprem ve benzeri bir afet durumunda yıkılma tehlikesi olan binaların, Fatih imar planına göre yıkılıp yeniden yapılabilmesi için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın tanıdığı imkânlar nelerdir? Bunlardan yararlanmak isteyen bina sahipleri bu hususta nasıl bir yol izlemelidir?

Hepimizin bildiği gibi ülkemizin önemli bir bölümü deprem tehdidi altındadır. Ne yazık ki Fatih ilçemizde buna dâhildir. Hükümetimiz bu tehlikeye karşı bütün riskli binaların yıkılıp, yeniden yapılabilmesini teşvik için bina sahiplerine maddi destek sağlamak kararı almıştır. Buna göre;

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yıkımına onay verdiği bina sahiplerine, 1 yıllık kira yardımı, binasını yıkıp yeniden yapması için kredi (bina tesliminden itibaren 120 ayda geri ödemek şartıyla) ve alınan kredi faizinin %4’lük kısmını bakanlığın ödemesini taahhüt etmiştir.

Bunun için nasıl bir yol izleneceğine gelince:

Binalarının riskli olduğunu düşünen bina sahiplerinin, önce binalarının durumu ile ilgili bir bina statiği raporu çıkarmaları gerekir. Bu raporu Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş bürolar verir. Bu bürolara Çevre ve Şehircilik Bakanlığının web sitesinden ulaşılabilir. Binaları ile ilgili bina statiği raporunu yapı denetim firmasından alan bina sahipleri, en geç iki gün içinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı İl Müdürlüğü’ne müracaatta bulunurlar. Rapor bakanlık tarafından değerlendirilir. Değerlendirme sonucunda Çevre ve Şehircilik Bakanlığı İl Müdürlüğü’nden inşaat onayını alan bina sahipleri, binalarını yıkıp yeniden yapmak için proje ve inşaat ruhsatı ile ilgili olarak Fatih Belediyesi İmar Müdürlüğü’ne müracaat eder ve bundan sonrası normal sürecinde işler.

Sayın başkanım, bir de Fatih imar planına alınmayan kayıp camiler konusu var. Bu 
konuda neler söylemek istersiniz?

Evet, Fatih imar planını hazırlayanlar (İBB) 1/5000’lik planda olması gereken 24 caminin yerini belirtmemişler. Gerekçeleri şudur: Onlara göre bu camilerin binalarıyla ilgili herhangi bir bilgi, belge yoktur. İnşa edilmiş oldukları yerlerde şu an, ya yol geçmekte veya yüksek katlı binalar bulunmaktadır. Dolayısıyla inşa bilgisi ve arsası mevcut olmadığından 1/5000’lik plana alınmamıştır. Ecdadımızın mirası, tarihi kültür varlıklarımız olan bu eserleri bugün ihya edemiyor olsak da, gelecekte şu an düşünemediğimiz imkânlar hasıl olduğunda yeniden inşa edilebilirler. Bu gaye ile kayıp 24 caminin Fatih İmar Plan notuna işlenmesi için, Fatih Belediyesi Meclisimize karar teklifi sunduk. Oy birliğiyle kabul edilen bu kararın da Anıtlar Kurulu ve İBB nezdinde takipçisi olacağız.
Kaynak Tarihi Yarımada Fatih Gazetesi