Türkiye, Rusya  ve İran heyetleri, Kazakistanın başkenti Astanada 7ncisi düzenlenen Suriye konulu toplantıda ikili görüşmeler yapıyor. Türk ve Rus heyetleri, Ritz Carlton Otelinde öncelikli olarak rejimin süren ateşkes ihlalleriyle ilgili ikili görüşme gerçekleştiriyor. Rus haber ajansı Rianın haberine göre; Astanadaki Rus heyetinin başkanı, Türkiyenin İdlibdeki gerginliği azaltma bölgesine istikrar kazandırmasını umduklarını söyledi.

7. ASTANA TOPLANTISI BAŞLADI

Kazakistanın başkenti Astanada 7ncisi düzenlenen Suriye konulu toplantı, Türkiye, Rusya ve İran heyetlerinin ikili görüşmeleriyle başladı.

Taraflar, dün düzenledikleri ön görüşmelerde öncelikli olarak Esed rejiminin cezaevlerindeki tutuklu ve esirlerin serbest bırakılmasını ele aldı.

Türk ve Rus heyetleri, Ritz Carlton Otelinde öncelikli olarak rejimin süren ateşkes ihlalleriyle ilgili ikili görüşme gerçekleştiriyor.

Askeri muhalefet heyeti de konakladıkları Grand Esil Otelde Birleşmiş Milletler (BM) ile yapacakları toplantı öncesinde istişare yapıyor.

Muhalif kaynaklardan alınan bilgiye göre, Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) komutanlarından Ahmed Bırri başkanlığındaki heyet, BMye ateşkes ihlalleri, rejimin ve İran destekli milislerin katliamları, rejimin cezaevlerindeki tutukluların durumu ile rejim, İran ve PKK/PYDnin yaptığı demografik değişikliklerle ilgili dört belge sunacak.

TSİ 12.00de Türkiye, Rusya ve İranın ilk üçlü toplantıda bir araya gelmesi bekleniyor.

- Ateşkes gözlem görevi, tutuklu ve esir değişimi

AA muhabirinin, toplantıya katılan kaynaklardan aldığı bilgiye göre, İdlib gerginliği azaltma bölgesinde Türkiye, Rusya ve İran gözlem güçlerinin konuşlanma süreçlerine ilişkin ayrıntılar ile esirler ve tutukluların serbest bırakılması, toplantının başlıca gündem maddelerini oluşturuyor.

Astanada ayrıca tarihi eserlerin bulunduğu yerlerdeki mayınların temizlenmesinin ele alınması bekleniyor.

Irak ve Çin gibi yeni gözlemci ülkelerin katılımının değerlendirileceği toplantıda, Şamda rejimin kuşatmasındaki Doğu Guta başta olmak üzere, tüm abluka bölgelerine insani yardımların ulaştırılması güven artırıcı önlemler kapsamında masaya yatırılacak. 

Rus heyetinin gündeme getireceği bir diğer konunun da Suriyeliler arasında “ulusal uzlaşma komitesi” kurulması olduğu belirtiliyor. Rus basını, muhalefetin sıcak bakmadığı bu toplantının Suriye Halkının Kongresi adı altında Soçi kentinde yapılacağını duyururken toplantıya ilişkin detaylar henüz bilinmiyor.

Astanada, üç garantör ülke, askeri muhalefet ve Esed rejimi heyetleri hazır bulunurken, BM, ABD ile Ürdün temsilcileri gözlemci olarak yer alıyor.

Toplantıda, önceki turlarda olduğu gibi Türk heyetine Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Sedat Önal başkanlık ediyor.

Rus heyetinin başında Devlet Başkanı Vladimir Putinin Suriye Özel Temsilcisi Alexander Lavrentiev, İran heyetinin başında Dışişleri Bakan Yardımcısı Hüseyin Cabiri Ensari bulunuyor.

- Dört gerginliği azaltma bölgesi

Astanada 3-4 Mayısta düzenlenen 4üncü toplantıda Türkiye, Rusya ve İran, rejim güçleri ve muhalifler arasında çatışmaların en yoğun olduğu alanlarda gerginliği azaltma bölgeleri oluşturulmasına karar vermişti.

Beşincisi 4-5 Temmuzda gerçekleştirilen diğer toplantıda ise garantör ülkeler, Ortak Çalışma Grubunun bu bölgelerin sınırları üzerine çalışmasına devam etmesi kararı almıştı.

Toplantı sırasında ABD ve Rusyanın, Suriyenin güneyindeki Dera ve Kuneytra illerini kapsayan gerginliği azaltma bölgesinde, ABDnin de söz sahibi olacağı bir güvenli bölge kurmak için ayrı bir anlaşma yaptığı ortaya çıkmıştı. Yürürlüğe 9 Temmuzda giren ateşkesi denetlemek için Rus askeri polisi bölgeye konuşlanmıştı.

Rusya Savunma Bakanlığı, 22 Temmuzda da Şamın doğusunda rejimin kuşatmada tuttuğu Doğu Guta bölgesinde ateşkes için anlaşıldığını ilan etmişti.

- Rejim, tutukluları serbest bırakmaya yanaşmıyor

Humusun kuzeyini kapsayan gerginliği azaltma bölgesinde 4 Ekimde rejim ve muhalifler arasında ateşkese varıldığı duyurulmuştu. Anlaşma sırasına muhalifler, arabuluculuk yapan Rus heyetine rejimin cezaevlerindeki 12 bin 147 mahkumun isimlerinin yer aldığı listeyi de teslim etmişti.

Bu nedenle muhaliflerin 7. Astana toplantısından en önemli beklentisinin Rusyanın rejimi bu konuda ikna etmiş olmasını olduğu biliniyor. Ancak rejimin uzlaşıya yanaşmadığı, bu nedenle toplantıdan bu konuda sonuç çıkma olasılığının düşük olduğu ifade ediliyor.

- TSKnın İdlibdeki ateşkes gözlem görevi

14-15 Eylüldeki son toplantıda Suriyenin kuzeybatısında, Hatayın Reyhanlı ilçesinin karşısındaki İdlibde gerginliği azaltma bölgesinin sınırları konusunda anlaşma sağlanmıştı.

Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), 12 Ekimde İdlib gerginliği azaltma bölgesindeki ateşkes rejiminin takibi için gözlem noktaları oluşturmak amacıyla bölgeye intikal etmeye başlamıştı. TSK, İdlib-Afrin hattında konuşlanmaya devam ediyor. İlerleyen süreçte kademeli olarak İdlibin kuzeyinden güneyine uzanacak intikalde TSKnın 12 bölgede gözlem noktası oluşturması öngörülüyor.

İntikalin sona erip, TSKnın gözlem misyonunun başlamasının ardından Gerginliği Azaltma Kontrol Gücünde yer alan Rus güçlerinin İdlib gerginliği azaltma bölgesinin dış kısmında, rejim ile muhaliflerin cephe hattında konuşlanması bekleniyor.

Beşşar Esed rejimi, Doğu Guta, Humus ve İdlibdeki ateşkes ihlallerini aralıklarla sürdürüyor.

Rejimin dün Şamda kuşatmada tuttuğu Doğu Guta bölgesini hedef alan saldırılarında 11 sivil yaşamını yitirmişti.