SCMPnin Associated Presse dayandırdığı haberine göre, uzun zamandır iki ülke arasındaki ilişkilerin gerilmesine neden olan Uygur Türkleri konusunda Türk hükümeti ve Çin karşılıklı bir anlaşmaya varırken, Düzenlediği ziyaret esnasında Mevlüt Çavuşoğlu, ”İslamcı Uygur militanlarına karşı mücadele” konusunda Çin ile işbirliğini geliştireceklerini ifade etti.

Çinli mevkidaşı Wang Yi ile görüştüğü Pekin ziyareti esnasında gazetecilere konuşan Mevlüt Çavuşoğlu, Türkiye sınırları içerisinde ”Çin karşıtı” eylemlere kesinlikle izin verilmeyeceğinin de sözünü verdi. Türkiye ve Çin, uzun zamandır terörle mücadele konusunda işbirliği halinde olsa da, iki ülkenin ilişkileri Türkiyenin Suriyede Çinin müttefiki olan Esada karşı aşırılık yanlısı muhalifleri desteklemesi ve Uygur Türkleri meselesi üzerinden bir süredir gerilmişti.

İnsan hakları örgütleri de, sınırları içerisinde yaşayan 10 milyon Uygura uygulanan kültürel baskılar nedeniyle topluluğun radikalleşmesine neden olunduğu suçlamasında bulunmuşlardı. Geçtiğimiz senelerde yüzlerce Uygur Türkü çıkan gösteriler esnasında öldürülmüştü.

Yaşanan hadiselerin ardından Çini terk eden binlerce Uygur Türkü Türkiyeye sığınmış ya da Suriyeye geçerek İslamcı militanlara katılmışlardı. Müttefikleri Rusya ve Suriye ile işbirliği halinde olan Çin hükümeti, IŞİD ve benzeri örgütlere katılan Uygurlar hakkında istihbarat toplamış, Çin hükümetinde İslamcı örgütlere katılan Uygurların Çine geri dönebilecekleri konusunda bir endişe oluşmuştu.

Gerçekleştirdiği görüşmeler esnasında basına konuşan Çavuşoğlu, Çinin Suriyede savaşılan ”İslam Devletine karşı gayretlerini takdir ettiğini belirtti.

Çin medyasına konuşan Çavuşoğlu aynı zamanda, Doğu Türkistan İslami Hareketi adlı oluşumun, El Kaide ile bağlantılı bir terör örgütü olduğunun Türkiye tarafından kabul edildiğini de sözlerine ekledi ve iki ülke arasındaki terörle mücadele işbirliğinin süreceğini ifade etti.

Çinde bulunan Ortadoğu Çalışmaları Enstitüsünde görevli bir profesör olan Niu Song, Türkiyenin Suriyede yaşananlara karşı kayıtsız kalmasının ardından nihayet İslamcı militanlar konusundaki gerçeğin ”farkına varmaya başladığını” söyledi ve sözlerine şöyle devam etti;

”Suriye ve Uygur Türkleri konusunda Türkiye son yıllarda yeni bir tavır sergilemeye başladı. Gerçekleştirilşen bir dizi görüşmeyle birlikte Çin ve Türkiye önemli uluslararası meseleler hakkında sözbirliği sağladılar.”

Uygur Türklerinin sözcüsü Dilxat Raxit, yaptığı açıklamada Türk dışişleri bakanı Çavuşoğlunun sözlerinin kendileri için hem süpriz niteliğinde olduğunu, hem de sözlerin içeriği nedeniyle kaygılandıklarını ifade etti ve Türkiyenin Uygur Türklerine olan desteğini sürdürmesini umduklarını da belirtti.

Recep Tayyip Erdoğan, 2009 senesinde Çini Uygur Türklerine karşı ”soykırım” gerçekleştirmekle suçlamış, iki hükümet 2015te yeniden karşı karşıya gelmiş, Taylandın sınırdışı ettiği Uygur Türklerine Türkiye kapılarını açmıştı.

Haberin içeriğine göre, son yıllarda değişen politik şartlar nedeniyle Türkiye, Uygur Türkleri konusunda Çin ile gerginlik yaşamak yerine, Avrupanın etkisinden çıkan ülke Çin ve Rusya ile yakınlaşmaya başlarken, Erdoğanın Uygurlar konusundaki tutumu da belirgin şekilde değişime uğradı.

Çin, Türkiyenin Şangay İşbirliği Teşkilatına katılması konusunda olumlu bir duruş sergiliyor.

Çeviri: Şıvan Okçuoğlu

Odatv.com