Bu yıl Mayıs ayında İsveçin başkenti Stokholmde düzenlenecek Eurovision Şarkı Yarışmasının finalinde Ukraynayı Kırım Tatarı olan Jamala (Cemile) temsil edecek.
Ukraynada önceki akşam Eurovision Ukrayna finalinde Ukrayna vatandaşları oylarıyla rekor düzeyde katılımda bulunurken, oyların 380 binini, Kırım Tatarı şarkıcı Jamala aldı. Sahne adı Jamala olan Susana Jamadinova, Eurovisionda Ukraynayı, 1944 adlı şarkısıyla temsil edecek. Şarkıda, Kırım Tatarlarının 1944 yılında dönemin Sovyet lideri Stalin tarafından evlerinden apar topar alınıp yük vagonlarına bindirilerek Orta Asyaya sürgüne gönderilişleri anlatılıyor.
Kırım Tatarları, 18 Mayıs 1944 tarihinde, dönemin Sovyet lideri Stalin tarafından Orta Asyaya sürgüne gönderilmişti. Kırım Tatar nüfusunun yarıya yakını bu yolculuk sırasında hayatını kaybederken, Tatarlardan boşalan yerlere Rus nüfus yerleştirilmişti. Kırım Tatarlarının Kırıma memleketlerine dönüşü, ancak 1980li yılların sonlarında ve 1990lı yılların başlarında, yani, Sovyetler Birliğinin son günlerinde mümkün oldu. Yarım yüzyıla yakın sürgün hayatından sonra memleketlerine dönen Kırım Tatarları, burada, evlerinin mülkiyetinin Rus göçmenlere verildiğini gördüler ve memleketlerinde çok zor şartlar altında yeni bir yaşam kurma mücadelesine giriştiler. Sovyetler Birliğinin 1991de dağılmasıyla birlikte bağımsız Ukraynanın yönetimine giren Kırım Özerk Cumhuriyetindeki Kırım Tatarları, Rusyanın 2014 yılında burayı ele geçirmesiyle birlikte, yeniden zor günler yaşamaya başladı.
Jamalanın şarkısı, İngilizce ve Kırım Tatarcası sözlerden oluşuyor. Kırım Tatar şarkısı Ey Güzel Kırımdan sözlerin yer aldığı şarkıda, Jamala, Kırım Tatarlarının 1944 Sürgününde yaşadığı acıları yansıtıyor.
Jamala, şarkıyla ilgili olarak Ukrayna basınına verdiği röportajlarda, kendisinin bu şarkıyı, doğrudan doğruya, ailesinin yaşadığı acılardan yola çıkarak yazdığını söylüyor.
İşte o şarkı...
Şarkının nakaratının sözleri ise şöyle:
Yaşlığıma toyalmadım
Men bu yerde yaşalmadım
Yaşlığıma toyalmadım
Men bu yerde yaşalmadım
Vatanıma toyalmadim
Kendisinin çocukken dedesinin annesinden sürgün yıllarına ilişkin olayları dinlediğini belirten Jamala, 18 Mayıs 1944 gecesi Sovyet askerlerinin Kırım Tatarlarına, evleri 15 dakika içinde boşaltmalarını bildirdiklerini söylüyor. Kırım Tatarlarının yanlarına yiyecek bile almadıklarını söyleyen Jamala, çünkü, Yahudilerin de benzer şekilde vagonlara doldurulup götürüldüklerini ve sonra başlarına neler geldiğini biliyorlardı. Herkes, ölüm yolculuğuna hazırlanmıştı. Bizimkiler yanlarına sadece kıymetli bazı eşyaları almışlar. Fakat, bütün hayatınızı geçirdiğiniz yerden onbeş dakikada çıkmanızı isterlerse, o ruh haliyle neyi yanınıza alabilirsiniz ki, diye konuştu.
Sürgüne gönderilen Kırım Tatarlarının yolculuğu atlattıktan sonra daha kolay şartlarla karşılaşacaklarını zannettiklerini söyleyen Jamala, yine yanıldılar, diyor. O dönemde Sovyet yönetiminin, Orta Asyada Kırım Tatarlarının yerleştirilecekleri bölgelerde halkı Kırım Tatarlarına karşı kışkırttıklarını aktaran Jamala, bu bölgelerdeki halkın Tatarları insan olarak kabul etmediklerini, hatta, o dönemde cehaletin yaygın olduğu bölgede bazılarının ortalığa yayılan söylentilere inanıp Tatarların kuyruklarının olduğunu zannettiğini söylüyor. Jamala, büyükannesinin çocukluğunda, yaşıtı olan bir Orta Asya yerlisi kızın yanına gelip büyükannesinin eteğini kaldırıp kuyruğunun olup olmadığına baktığını aktarıyor.
Jamala, Avrupa kamuoyuna vermek istediği mesaj konusundaysa, şu yanıtı verdi: Ben, şu mesajı vermek istiyorum: Eğer kendi ailene saygı duyarsan, köklerini hatırlarsan, kültürünü, tarihini bilirsen, o zaman asla başka kültürlere saygısızlık etmezsin.
