BM Genel Kurulu 70. dönem genel görüşmelerinde liderler Suriye konusunda görüş ayrılıklarını gideremedi. Soruna siyasi çözüm bulunması gerektiğini belirten liderler Beşar Esad konusunda fikir birliği sağlayamadı.
BM Genel Kurulu görüşmelerinde, 4 yılı aşan ve 250 bin kişinin ölümüne neden olan Suriye krizine diplomatik çözüm bulma umutları hayata geçirilemedi. Liderlerin BMde anlaşabilecekleri ve çözüm için orta yol bulabileceklerine dair beklentiler de gerçeğe dönüşmedi.
Genel görüşmelerin ilk gününde kürsüye çıkan ABD Başkanı Barack Obama, Esadın masum çocuklara varil bombalarıyla saldıran bir tiran olduğunu kaydederek, Suriyedeki sorunu çözmek için Rusya ve İran dahil her ülkeyle çalışmaya hazırız. Bu kadar kan dökülmesinden, katliamdan sonra savaş öncesi statükoya geri dönülemeyeceğini de kabul etmemiz lazım dedi.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ise Genel Kuruldaki konuşmasında Esada destek verilmesini isteyerek, Terörist gruplarla savaşan Irak ve Suriyeye askeri ve teknik destek sağlıyoruz. Terörizmle yüz yüze savaşan Suriye hükümeti ve ordusu ile işbirliğine gitmemek büyük hatadır. IŞİD ve diğer terörist örgütlerle sadece Esadın ordusu ve Kürt milisler gerçekten savaşıyor diye konuştu.
ESAD KONUSUNDA GÖRÜŞ AYRILIĞI VAR
İki lider akşam da BMde yaklaşık 1 buçuk saat ikili görüşme yaptı. Bu toplantının ardından Beyaz Saray kaynakları, Suriye meselesinde Suriye Devlet Başkanı Beşar Esadın iç savaşı sona erdirmekteki rolü hakkında iki taraf arasında temelde görüş ayrılığı bulunduğunu belirtti.
Rusların, Esadı radikal gruplara karşı bir siper olarak gördüğünü dile getiren yetkili, ABDnin ise Esadı bölgedeki mezhepsel çatışmaları kızıştıran kişi olarak gördüğünü söyledi. Yetkili, Ruslar, Suriyede siyasi bir çözüm olmasının ve bu siyasi çözümün peşinde olan bir sürecin başlamasının önemini kesinlikle anladılar. Bu sürecin sonucunun ne olacağı hakkında farklı görüşlerimiz var, özellikle de Esada ilişkin ifadesini kullandı.
BAN Kİ-MUN BMGKYI ELEŞTİRDİ
BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun ise açılış konuşmasında, BM Güvenlik Konseyi ve diğerlerinin 4 yıllık diplomatik tıkanıklığı, Suriye krizinin kontrolden çıkmasına izin verdi dedi.
Çatışmayı sonlandırmanın öncelikle Suriyede savaşan tarafların sorumluluğunda olduğunu anlatan Ban, Çözüm için sadece Suriyedeki taraflara bakmak yeterli değil. Savaş bölgesel güç ve rekabetle de ilişkili. Ülkeye akan para ve silahlar ateşi körüklüyor yorumunu yaptı.
Çözüm için beş ülkeyi adres gösteren Ban, Özellikle beş ülke Suriye konusunda anahtar konumda. Bunlar Rusya, ABD, Suudi Arabistan, İran ve Türkiye. Taraflardan biri uzlaşmaya yanaşmadığı müddetçe sahada değişiklik beklemek faydasız ifadelerini kullandı.
Ban, Suriyedeki savaş suçlarının cezasız kalmaması gerektiğine de vurgu yaparak, Vahşet suçları için dokunulmazlık olmamalı. Adalet taahhüdümüz, buradaki durumu Uluslararası Ceza Mahkemesine (UCM) sevk etmeyi gerektirir diye konuştu.
Geçen yıl BM Güvenlik Konseyine bu yönde gelen tasarıyı Rusya ve Çin veto etmişti.
ESAD ÇÖZÜMÜN PARÇASI OLAMAZ
Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande ise konuşmasında Fransanın Suriyedeki savaşı sona erdirmek için küresel çaba gösterip sorumluluk üstleneceğini belirterek, Suriyede çatışmanın, Beşar Esadın iktidardan uzaklaştırılmasıyla sona erebileceğini kaydetti.
Hollande, Esad sorunun kökeni, çözümün parçası olamaz... Esad gitmeli dedi.
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ise terörizmin mağlup edilmesi ve demokrasinin getirilmesi için İranın yardıma hazır olduğunu anlatarak, Irak ve
Afganistanda demokrasinin oturmasına yardım ettiğimiz gibi, Suriye ve Yemende de demokrasinin hakim olmasına yardım etmeye hazırız değerlendirmesinde bulundu.
DAVUTOĞLU: NE ESAD NE IŞİD
Genel Kurula yarın hitap edecek Başbakan Ahmet Davutoğlu ise dün bir basın toplantısı düzenleyerek, Esadın geçiş sürecinde olamayacağını bildirdi.
Bu yeni Suriyede, Esadın veya IŞİDin yeri olamaz. Ne Esad, ne IŞİD, gelecek Suriye açısından böyle olmalı diyen Davutoğlu, Şimdi 4 yıl geçtikten, 300 bin insan katledildikten, 6 milyona yakın insan mülteci durumuna düştükten, 7-8 milyon Suriyeli içeride yerinden edilmiş durumuna düştükten sonra ülkenin sadece yüzde 14ünü kontrol edebilen bir tirandan, diktatörden geçiş sürecini başarıyla yönetmesini beklemek mümkün değil ifadelerini kullandı.
Suriye konusunun, hem Davutoğlunun yarın Genel Kurulda yapacağı konuşmada hem de BM Güvenlik Konseyinde düzenlenecek bakanlar toplantısında gündeme gelmesi bekleniyor.
BMGKya Rusya tarafından konuya ilişkin bir karar tasarısının sunulması da öngörülüyor. Putin, BMdeki konuşmasında bu konuya değinerek, BMGKya, IŞİD ile mücadele eden tüm güçlerin koordine edilmesini sağlayacak bir karar tasarısı sunacağız. Bu koordinasyon BM Şartı temelinde olmalı diye konuşmuştu.
AA
