Türkiye, Montrö Sözleşmesi’nin kendisine verdiği haklar doğrultusunda 39 yıllık mağduriyeti gidererek Boğazlar’dan geçiş ücretini beş kat artırdı.
Dış politikada güçlü duruÅŸuyla uluslararası haklarından hiçbir ÅŸekilde taviz vermeyen Türkiye bu kez de boÄŸaz geçiÅŸ ücretlerinde uygulanan haksızlığa Montrö BoÄŸazlar SözleÅŸmesi'nin kendisine verdiÄŸi haklar çerçevesinde son verdi.
Türkiye, Montrö BoÄŸazlar SözleÅŸmesi'nin kendisine verdiÄŸi uluslararası haklar doÄŸrultusunda boÄŸazlardan elde ettiÄŸi gelirin belirlendiÄŸi frank bedelinde artışa gitti. 1983 yılında Türkiye, Frank bedelinde yüzde 75 indirim uygulayarak bir Frank'ı 0.80 dolar olarak sabitlemiÅŸti.
5 KAT ARTIRILDI
Ancak geçen zamanda bu tutar dünyada artan enflasyon ve altın deÄŸeri karşısında eridi. Bu nedenle Frank bedeli 5 kat artırılarak net tonaj başına 4 dolar olarak belirlendi. 7 Ekim 2022'de düzenlemenin yürürlüÄŸe girmesi ile birlikte ÅŸuanda boÄŸazlardan elde edilen fener, tahlisiye ve saÄŸlık rüsumu ücretleri 5 kat artırılarak mevcutta 40 milyon dolar olan gelir 200 milyon dolar seviyesine çıkarılacak. 1936'da imzalanan Montrö AnlaÅŸmasına göre Türkiye, Ä°stanbul BoÄŸazı'ndan geçen ve Çanakkale BoÄŸazı'na girip çıkan gemilerden fener, tahlisiye ve saÄŸlık rüsumu ücreti talep etme hakkını elinde bulunduruyor.
Ancak o dönem hesaplamanın altın/frank olarak BirleÅŸmiÅŸ Milletler tarafından kabul edilen ortak para birimi "Germinal Frank" üzerinden yapılması yıllardır Türkiye'ye hak kayıpları yaÅŸatıyordu. 1936'da 1 Frank 0,29 gram saf altına karşılık gelirken, Germinal Frank'ın artık tedavülde olmadığı dönemlerde ödemeler dolar üzerinden Türk Lirası ile yapıldı ancak güncel kurlar dikkate alınmaksızın 1 Frank'ın deÄŸeri yine 0.29 gram saf altın karşılığı olarak korundu.
1983 yılında ise Türkiye o günkü geçiÅŸ ücretleri haklarından yaklaşık yüzde 75 feragat ederek 1 Altın Frank'ı indirimli deÄŸeriyle 0.8063 dolara sabitledi. Bugüne kadar da geçiÅŸ ücretleri, güncel döviz alış kurunun altın/frankın indirimli deÄŸeri 0.8063 dolarla çarpılması suretiyle uygulandı.
UlaÅŸtırma ve Altyapı Bakanlığı yetkilileri "Gelinen süreçte bugün ÅŸu an aldığımız ücreti 5 katına çıkardık. 7 Ekim 2022 itibariyle bu geçerli olacak. 39 yıllık maÄŸduriyet giderildi" dedi.
