Çanakkalenin barış mesajı vermek için en doğru yer olduğunun altını çizen Erdoğan, Savaş yüzyılının sona erip barış yüzyılının başlaması çağrımızı tekrar paylaşıyoruz. Bize düşen gençlerimizin ölmeden mezara girmemeleri için üzerimize düşen sorumlulukları yerine getirmektir dedi.

Çanakkale Savaşlarının 100ncü yıl kutlamalarına ev sahipliği yapan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, törenlere katılan misafir devlet başkanlarını karşıladı.

Daha sonra limandan 57nci Alay Feribotuyla Eceabata geçen Erdoğan, Çanakkaleye gelen Müslüman liderlerle, Şehitler Abidesi yakınlarındaki Seddülbahir Köyündeki Yahya Çavuş Şehitler Camisinde cuma namazı kıldı. Namazın ardından ilk anma etkinliğinin gerçekleşeceği Mehmetçik Anıtına geçildi. İstiklal Marşının ardından Kuran-ı Kerim okundu. Törende Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez, şehit askerler için dua etti. Görmez, “Ecdadımızın cephede gösterdiği merhameti birbirimizden esirgedik. Allahım Çanakkalede 100 sene önce şehit olanların huzurundan sesleniyoruz. Ortak evimiz olan dünyayı huzur ve barış içinde daha yaşanabilir bir dünya haline getirebilmek için yardım eyle yarrabbim dedi.

Saygıyla yad ediyoruz

Daha sonra kürsüye Cumhurbaşkanı Erdoğan çıktı. Sözlerine “Ülkemize ve Çanakkaleye hoş geldiniz” diye başlayan Erdoğan, “Gelibolu Yarımadası 1. Dünya Savaşının en önemli cephelerinden biriydi. 100 yıl önce bu cephede vatanlarını ve şereflerini savunan yüzbinlerce askerimiz gözlerini kırpmadan ölümün üzerine gitti. Farklı milletlerden yüzbinlerce asker de kendi hayalleri için cesaretle savaştı. Hepsini saygıyla yad ediyorum. Çanakkaledeki savaş cephede olmayanların kaderini de etkileyen sonuçlar doğurdu. Savaş yüzyılının sona erip barış yüzyılının başlaması çağrımızı paylaşanları dostlarımız olarak görüyoruz. Önceki gün İstanbulda ve burada verdiğimiz barış mesajına dünyanın çok ihtiyacı var. Çanakkale ve Gelibolunun barış mesajı vermek için en doğru yer olduğunu düşünüyorum” dedi.

Yüzbinlerce genç öldü

100 yıl önce Geliboluda yaşanan çarpışmaların tüm milletlerin ortak hafızasında yerini aldığını belirten Erdoğan, “Çanakkale bizim için zafer sembolü olduğu kadar kayıplarımız sebebiyle hüzündür. Çanakkale ağıtlarımızda bunu görmek mümkündür. ‘Çanakkale içinde vurdular beni. Ölmeden mezara koydular beni. Offf gençliğim eyvahhh.. Bu topraklara yüzbinlerce gencin istikbali gömüldü. Elinde annesinin resmiyle ağır yaralı olarak yatan Fransız askerine yardım etmek için uğraşan Mehmetçiğimize bunun sebebini sorduklarında verdiği cevap ‘benim annem yok belli ki onun yolunu gözleyen bir annesi var demişti. Üstelik kendisinin de onun kadar ağır yarası varken bu ifadeleri kullanıyordu. Bunun benzeri o kadar çok olay vardı ki, bunları gözleriniz yaşarmadan okumanız imkansız” diye konuştu.

Toprağa kazınan dostluk

Erdoğan şöyle devam etti: “Bize düşen gençlerimizin ölmeden mezara girmemeleri için üzerimize düşen sorumlulukları yerine getirmektir. Hepimiz adına barışın tüm dünyaya hakim olmasını sağlamak için çalışma kararlılığımızı ifade ediyorum. Gazi Mustafa Kemal diyor ki, ‘Uzak diyarlardan evlatlarını harbe gönderen analar gözyaşlarınızı dindiriniz. Evlatlarınız bizim bağrımızda huzur içindedir. Onlar bu toprakta canlarını verdikten sonra artık bizim evlatlarımız olmuşlardır. Evet bu topraklarda can vermiş tüm evlatlarımızı anıyoruz. Yeni nesillere düşen görev, Çanakkalede taşa, toprağa denize kazılan dostluk mesajına sahip çıkmaktır. Burada yapılacak Şafak ayinine Anzaklardan 10 bin kişi katılacak. Sabah namazına mütaakip bizim 35 bin gencimiz de büyük bir yürüyüş gerçekleştirecek. Çanakkalenin tüm toplumlara örnek olmasını istiyoruz.” 

Düşmana büyük saygı vardı

Kutlamalar öncesinde kente ilk olarak önceki akşam saatlerinde İngiltere Prensi Charles, geldi. Prens Charles, ardından iki gün önce gelen oğlu Harryle birlikte geceyi İngiliz donanmasına ait ‘Bulwark savaş gemisinde geçirdi. Anma töreninde konuşan Prens Charles şunları söyledi: “Cesaretle dövüşen ve canlarını veren askerleri şereflendirmek için sizlerle birlikte olmaktan şeref duyuyorum. Çatışmanın her iki tarafındaki insanlar hayatın çok farklı noktalarından geliyorlardı ancak başka bir dünyanın içinde buldular kendilerini. 1915 yılında her iki tarafın da kaçamayacağı savaşlarla, silahlarla, hastalıklarla mücadele ettiler. Bugün, biz buradaki insanların kahramanlığını ve insanlığını hayranlıkla hatırlamamız gerekiyor. Şehirlerini, köylerini bırakıp canlarını feda ettiler. Böylesine büyük rakamlarda bu kadar büyük kayıplar daha önce yaşanmamıştı. 1 günlük ateşkeste bir er şöyle yazmıştı, ‘Bir Türk gördüm ona konservemi verdim, o da bana kendi yiyeceğini verdi. Onlara saygımız çok büyüktü diye yazmış. Bütün orduda saygı vardı düşmana. Bugünün hatıralarından birini bir Avustralyalı bir asker yazmış. Bir Türk subayın sözlerini hatırlıyor. Tarafların ölüleri topladığı günde konuştuklarını yazmış.  En barışçıl insan bile vahşeti tanır en vahşi insan bile gözyaşlarını tutamaz. Dünyanın birçok bölgesinde çatışmalar devam ediyor. Utanç ve pişmanlıkla iki dünya savaşında yaşanan kayıpların hala insanların hoşgörüsüzlüğü ile nefreti ile insanlar arasında bölünme ve çatışmayı devam ettirdiğini görüyoruz. Bu konuda hepimize sorumluluk düşüyor. Liderler, halklar ve topluluklar olarak nefrete karşı uyumluluğun yaratılması için birlikte çalışmalıyız ki böyle savaşlarda hayatını kaybetmiş insanların anısını şereflendirebilelim.”

Dünya liderlerine Savaronada yemek

Cumhurbaşkanı Erdoğan, anma toreni ve Barış Zirvesine katılan konuk heyetlerle Yahya Çavuş Şehitliğinde ögle yemeğinde bir araya geldi. Mehmetçik Anıtı ile İngiliz Anıtında düzenlenen törene katılan Erdoğan, konuk heyet başkanları onuruna Savarona Yatında akşam yemeği verdi. Çanakkale Zaferinin 100ncü yıl kutlamaları nedeniyle 35 ülkeden 1400 gazeteci akreditasyon yaptırdı. Tören alanlarına gazeteciler için, Basın Yayın Enformasyon Genel Müdürlüğü, Eceabat Limanında merkez kurdu.

ORTAK ACIYI SAMİMİYETLE PAYLAŞIYORUZ

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye Ermenileri Patrik Genel Vekili Aram Ateşyana Ermeni Patrikhanesinin, Kumkapı Meryem Ana Kilisesinde düzenlediği 1915 olaylarını anma ayini dolayısıyla bir mesaj gönderdi. Ermeni vatandaşlar için özel bir anlam taşıyan bu günde, Birinci Dünya Savaşı şartlarında hayatını kaybeden tüm Osmanlı Ermenilerini bir kez daha saygıyla andığını, çocuklarına ve torunlarına taziyelerini sunduğunu vurgulayan Erdoğan, şunları kaydetti: “Ermeni toplumunun, coğrafyamızın her köşesindeki hatıralarını güzel duygularla yad ediyorum. Bu vesileyle rahatsızlığı sebebiyle tedavi gören Patrik Mesrob Mutafyana da şifa temenni ediyorum.”

Gönül kapılarımız açık

Erdoğan mesajında, “Değerli Ermeni vatandaşlarım” diye seslenerek, şöyle devam etti: “İnsanlığın en büyük felaketlerinden olan Birinci Dünya Savaşında, Osmanlı İmparatorluğu sınırları içinde de her milletten milyonlarca insan ebediyete intikal etti. Bu savaş sırasında, etnik ve dini kimliği ne olursa olsun, benzer şartlar altında hayatlarını yitiren Osmanlı vatandaşlarının tamamını da rahmetle ve hürmetle anıyorum. Ermeni toplumunun geçmişte yaşadığı üzüntü verici hadiseleri bildiğimizi ve acınızı samimiyetle paylaştığımı bir kez daha ifade ediyorum. Osmanlı Ermenilerinin dünyanın her yerindeki torunlarına gönül kapılarımızın sonuna kadar açık olduğunu da bilmenizi istiyorum. Sizleri en kalbi duygularımla selamlıyorum.”

TERÖRİZMİN ÇARESİ GELİBOLUDA

Erdoğan, “Çanakkalenin dünyaya, bütün toplumlara örnek olmasını temenni ediyorum. Küresel istikrar ve refah için buradaki hoşgörü ve dostluk ikliminin bütün uluslararası kuruluşlar, ülkeler, toplumlar tarafından desteklenmesi gerekiyor. Terörizmin, ırkçılığın, İslamafobinin, her türlü nefret içeren akımın çaresi işte buradadır. Biz bu yüzyılı barış yüzyılına dönüştürmek için her türlü iş birliğine hazırız. Çanakkaledeki şu manzara bunun en büyük ispatıdır. Çanakkalede savaşmış her milletten kahramanların aziz hatıraları önünde bir kez daha saygıyla eğiliyorum. Ülkelerini temsil eden misafirlerimizin her birini, bu topraklarda can vermiş Mehmetçiklerin evlatları olarak saygıyla selamlıyorum. Çanakkalede bizimle birlikte olduğunuz için teşekkür ediyorum. Çanakkalede bizleri unutmadınız, yalnız koymadınız, bundan dolayı tekrar tekrar teşekkür ediyorum. Ülkelerinize ve oradaki halkınıza Türkiyenin, Türk milletinin selamlarını iletmenizi özellikle sizlerden rica ediyorum” dedi.

90 ÜLKEDEN 25 DEVLET BAŞKANI         

Çanakkale Savaşlarının 100ncü yıl kutlamaları öncesinde kent genelinde yaşanan coşkunun yanısıra, yoğun güvenlik önlemleri de alındı. Çanakkale Boğazı gemi geçişlerine kapatıldı. Törenlere 21i devlet başkanı, 5i başbakan 90 devletten temsilci katıldı.  Güvenlik önlemleri kapsamında hava sahası da törenlere katılacak olan devlet başkanlarını ve temsilcileri taşıyan uçaklara haricindeki tüm uçuşlara kapatıldı. Savaş uçakları da belli aralıklarla havadan denetim uçuşu gerçekleştirdi. Sağlık Bakanlığına ait bir sürat teknesi denizde, bir helikopter de tören alanı yakınlarında önlem amacıyla bulunduruldu.

Kuş uçurtulmadı

Kent genelinde karadan, havadan ve denizden alınan sıkı güvenlik önlemleriyle kuş uçurtulmadı. Tüm yollarda polis önlem aldı. Bunun yanı sıra havalimanından, limana kadar uzanan caddeler trafiğe kapatıldı. İskeleden sadece görevlilere ait araçların, görevliler ile gazetecilerin feribotla geçmesine izin verildi.