1923 yılında Yunanistan ile Türkiye arasında yapılan Nüfus Mübadelesi sonucu özel mülkiyete alınan ve Mudanya Belediyesinin imar planlarında Bahçeli ev olarak geçen kiliseye bürokrasi engelinden dolayı dokunulamayınca sahibi satılığa çıkardı.
Türkiye ve Yunanistan Krallığı 1923 yılında Lozan Barış Antlaşmasına ek olarak yaptıkları sözleşme uyarınca kendi ülkelerinin yurttaşlarını din esası üzerine göçe tabi tuttu. Bu göçün sonucunda TBMM, Mülk Edindirme Yasası çıkararak göç sonucu Yunanistandan Türkiyeye gelenleri mülk sahibi yaptı. Bu kapsamda Tirilye Mahallesinde kilise olarak kullanılan bina 1928 yılında Yunanistandan gelen Giritli Ali Durak isimli Türk bir aileye verildi. Burada yaklaşık 83 yıl kalan aile binayı 2011 yılında bir iş adamına sattı.
DEĞİŞİKLİK İÇİN PROJE ÇALIŞMASI GEREKİYOR
Binayı 2011 yılında butik otel yaparak Tiriyle Mahallesine kazandırmak isteyen ve isminin açıklanmasını istemeyen işadamının projesi bürokratik engele takıldı. Mudanya Belediyesinin imar planlarında bahçeli ev olarak görülmesine rağmen Bursa Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü burasının daha önce kilise olarak kullanıldığını bildirerek binada değişiklik yapılması için proje çalışması yapılması gerektiğini belirtti. Bunun üzerine işadamı, Tirilye Güven Emlak yetkililerine tam vekalet verdi ve binanın restore edilmesi için gerekli projelerin hazırlanmasını istedi. Proje hazırlayarak Mudanya Belediyesine giden emlakçı havale yazısını alarak Bursa Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğüne götürdü. Binanın orijinal yapısı emlakçı tarafından bir mimara çizdirildi ve anıtlar kurulu yetkililerine teslim edildi.
Proje ve mimari çalışmaların Bursa Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğüne teslim edilmesi ardından Anıtlar Kurulu yetkilileri binada inceleme yaptı. İnceleme sonucunda projede bazı değişikler yapılması istendi. Binayı satan emlakçı yeniden proje hazırlayarak Bursa Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğüne götürdü. Kurul projeyi kabul etti ancak binaya dokunulmasına izin vermedi. Herhangi bir gerekçe göstermeyen kurul konunun Kültür ve Turizm Bakanlığını ilgilendirdiğini söyledi. Defalarca Cumhurbaşkanlığı, Başbakanlık ve ilgili bakanlığa yazı gönderen emlakçı sonuç alamadı. Bürokrasi engelinden sıkılan kilise sahibi vekalet verdiği emlakçıdan kiliseyi 1 milyon dolara satışa çıkarmasını istedi. Emlakçı Sahibinden.Com sitesine kilisenin ilanını verdi.
Tirilyede Turizm Rehberi Kadri Uyanık, binanın 1200 yılından kalan yedi yapıdan biri olduğunu ve Dündar evi olarak geçtiğini bildirerek, şöyle devam etti:
Arka bahçede yer alan dut ağacının olduğu yar kilisenin özüdür. Arkasında yer alan binada ise papazlar kalıyor. Konuklarında konakladığı yer olarak bilinir. Kurtuluş Savaşından sonra bu binalar özel mülkiyete geçti. Giritli bir aile burayı uzun bir süre kullandı. İçeride 3 aile oturdu. Burada oturan aile burasını yapamadığı için bunalı satmak zorunda kaldı. Onlar burasını bir iş adamına sattı. Alan iş adamı ise bina ile ilgili 5 yıl uğraştı. Ancak burasının yapımı bürokrasi engeline takıldı. Şayet burasının izni alınmış olsaydı apart otel olarak kullanıma açılacaktı.
Fener Rum Patrikhanesi Bursa Metropoliti ve Heybeliada Ruhban Okulu Başrahibi Prof.Dr. Elpidophoros Lambriniadis, DHA muhabirinin konuyla ilgili sorusu üzerine, satılığa çıkarılan kilisenin 1200 yıllık Kemerli Kilise (Pantovasilisa) ile karıştırıldığını söyledi. Prof.Dr. Lambriniadis şöyle konuştu:
Dündarevi olarak bilinen bu yapı daha yeni. Osmanlı döneminde yapılan bir kilise adı da Aziz Yuhanna (Saint John). Kemerli Kiliseyi 2011 yılında ben satın aldım. Burayı da bana satmak istediler. Ama tüm kiliseleri ben alacağım diye bir şey yok. Binayı alan kişi burayı otel yapmak istedi. Ancak, yapamayınca satılığa çıkardı.
DHA
