Milyonlarca kişiyi ilgilendiren geçici maddelerle birlikte yaklaşık 52 maddeden oluşan torba yasa teklifi için Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu'nda görüşmeler başladı.

YENİ EKONOMİK DESTEK PAKETİ BEKLENİYOR

Geçici maddelerle birlikte yaklaşık 52 maddeden oluşan kanun teklifinin görüşmeleri önümüzdeki birkaç gün sürecek. Bu kanun teklifinin mali boyutuna ilişkin etki analizi de komisyon üyeleri ile paylaşıldı. Hangi düzenlemenin mali etkisi ne kadar olacak hesaplandı.

KYK FAİZLERİ NE ZAMAN SİLİNECEK?

Kredi Yurtlar Kurumuna borcu olan gençlerin borç faizlerinin silinmesine yönelik yasal düzenleme meclise sunulacak konular arasında yer alıyor. Borç tutarlarındaki faiz miktarının silinmesi kararı, TBMM oylamasına sunulduktan sonra Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girecek. Böylece borçlarda yer alan faiz miktarları kredi ödeme planlarından çıkarılacak.

Kredi Yurtlar Kurumu (KYK) öğrenim kredisi ve harç kredisi ana paraları dışında kalan cezaları ve faizleri silinecek. Etki analizine göre düzenleme ile 3 milyon üzerinde krediden yararlanmış olan öğrencilerin 27 milyar liralık borcundan vazgeçilmiş olacak.

YEMEK VERGİ MUAFİYETİ

İşverenler çalışanlarına yemek yardımını nakdi olarak verdikleri takdirde bu ücretin vergisinden istisna tutulacaklar. Günlük 34 lira (+KDV) olan yemek ücretini işverenler çalışanlarına yemek kartı ile verebiliyorken bu uygulama ile bu bedel 2022 yılı için 51 lira (+KDV) olacak. Bu tutar hem gelir vergisinden hem sigorta vergisinden istisna tutulacak. Burada hem restoranlar da hem marketlerde kullanabilen işveren tarafından verilen yemek kartları yerine fiş söz konusu olacak. Yemek hizmeti veren kuruluşlar için de bedelinin ödenmesi suretiyle temin edilen ve yemek kartları diye adlandırılan kartların kullanılması koşulu aranacak.

Düzenlemeden yurt dışındaki inşaat işlerinde çalışan işçileri de yararlanacak.

Yurtdışı müteahhitlik hizmetleri kapsamında yurtdışında çalışan işçilerin kazançları düzenleme kapsamında gelir vergisinden istisna tutulacak. Devletin 1,8 milyar liralık bir gelirden vazgeçilmesi planlanıyor. Ancak bunu karşılığında düzenleme ile birlikte 10 bin yeni istihdam oluşturulması şartı var. Mevcut durumda yurtdışında inşaatçılık faaliyetlerinde çalışan 20 bin kişi var. Bu sayının ilk etapta 30 bine çıkabileceği öngörülüyor.

Başkan Recep Tayyip Erdoğan, yemek ücretlerinde vergiden istisna tutulacak rakamın ve yöntemin değiştireleceği yönünde konu ile ilgili öncesinde açıklamalarda bulunmuştu. Konu ile ilgili devamında şu ifadelere yer vermişti:

"Temmuz ayından itibaren çalışanlara ödenen yemek bedeli vergi istisnasını 34 liradan 51 liraya çıkardık. Yıl sonunda yeniden değerleme oranına göre bu rakamı tekrar belirleyeceğiz.

İlave bir yenilik olarak yemek ödemelerinde restoran, lokanta ve yemek kartı kullanma zorunluluğunu kaldırıyoruz. Artık çalışanlara nakden ödenen yemek bedeli tutarları da vergi istisnası kapsamına girecektir. Böylece çalışanlara daha fazla alternatif sağlıyor, işverenlerin üzerinden de işlem maliyetini kaldırmış oluyoruz."

ÇALIŞANLARA ELEKTRİK DOĞAL GAZ DESTEĞİ

İşverenin çalışanına ayni veya nakdi verdiği tüm tutarlar ücrettir. Ücret üzerinden hem gelir vergisi alınır hem de sigorta primi alınır. Bu düzenleme ile 2023 Nisan ayına kadar verilecek olan çalışana 1000 TL elektrik ve doğal gaz ödemesi hem gelir vergisinden hem de sigorta vergisinden istisna olacak.

Ayrıca elektrik, doğal gaz ve su aboneliklerinde 15 Ağustos 2022'den önce icra takibi başlatılan 2 bin lira ve altında olan borçların tasfiyesi de yapılacak.

Elektrik, su, doğal gaz ve telefon gibi temel ihtiyaç abonelik sözleşmelerinden kaynaklanan küçük miktarlı borçlar silinecek. Bunun için 2000 TL'nin altındaki bu alacaklar "değersiz alacak" kategorisine alınacak.

GSM kuruluşları, doğal gaz ve elektrik dağıtım şirketleri, asıl alacak ve ferilerinin 2 bin liranın altında olan kısımlarını silerek doğrudan "değersiz alacak" yazarlarsa vergiden indirim imkanından yararlanacaklar.

"Değersiz alacak" yazabilmek için gereken şartlar:

Borç icra safhasına gelmeli ve takipte olmalı
Borç bilançoda 3 yıl boyunca karşılık hesaplarda tutulmalı
Bu borçlar tahsil edilirse vergiye tabi tutulur, tahsil edemezse de üçüncü yılın sonunda değersiz alacak haline gelir.

Bu düzenleme ile hem vatandaşa katkı hem de şirketlere kolaylık sağlamak için kamu, Hazine ve Maliye Bakanlığı doğrudan "değersiz alacak" yazdırarak şirketlere bir imkan sağlıyor.

İşverenin çalışanına 1000 liraya kadar yakacak doğal gaz elektrik yardımı yapması durumunda bu tutarın vergiden istisna tutulması da bu düzenleme ile birlikte hayata geçirilecek. Bu kapsamın maliyeti de yaklaşık 2,2 milyar liralık bir gelir vergisi istisnası olacak.

PANDEMİ YASAK İHLALİ CEZALARI

Koronavirüs tedbirlerin uygulandığı ve maskesiz sokağa çıkmanın yasak olduğu dönemlerde uygulanan cezaların iptal edilmesinin de ele alındığı yasa teklifi, meclisten geçmesi ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından onaylanmasıyla yürürlüğe girecek. Böylece pandemi sürecinde maske takmayanlar ve sokağa çıkma yasağını ihlal edenleri kapsayan 2,7 milyar lira büyüklüğündeki ceza tutarı silinecek.

Kovid-19 dönemine ilişkin uygulanan cezaların affedilmesiyle ilgili bir düzenleme var ki bu da bugüne kadar toplam cezaların tamamının silineceği anlamına geliyor. Burada da yaklaşık 2,7 milyar liralık bir ceza tutarı var. Bunun tamamı da düzenleme ile silinmiş olacak.

KUR KORUMALI MEVDUAT UYGULAMASI UZATILACAK

Geçen yıl devreye alınan kur korumalı mevduat hesabı uygulamasının bir yıl daha uzatılması da kanun teklifiyle gerçekleşecek.

2020 yıl sonuna kadar uygulanması öngörülen 2021'de hayata geçirilen kur korumalı mevduat uygulamasında herhangi bir değişiklik olmayacak. Sadece süresi 31 Mart 2023'e kadar uzatılacak. İşletmeler, bilançolarında, aktiflerinde bulunan döviz mevduatlarını kur korumalı mevduata çevirdikleri takdirde elde ettikleri faiz geliriyle kur farkından ortaya çıkan kambiyo kârlarını vergiden istisna haline getirmiş olacaklar.

Bir diğer önemli değerlendirme de Kur Korumalı Mevduat (KKM) uygulamasının süresi bu kanun teklifi ile 2023 yılının sonuna kadar uzatılacak. Yapılan analize göre Kur Korumalı Mevduat uygulaması kapsamında bugüne kadar 18,8 milyar liralık bir vergiden vazgeçildi. Hatırlanacağı üzere bireysel tüketiciler, gerçek kişilerin kazançları, stopaj vergisinden istisna aynı zamanda tüzel kişilere de kurumlar vergisinden istisnası uygulanıyor bu Kur Korumalı Mevduat kapsamında. Bunun da bugüne kadarki vazgeçien vergi tutarı 18,8 milyar lira olarak belirlendi.

3 MİLYON VATANDAŞI İCRADAN KURTARACAK

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan, 2 bin liranın altındaki borçları kapsayan 10 milyon icra dosyası, tasfiye edilecek. Büyüklük olarak 30 milyar liralık bir paket olan bu düzenlemeden yaklaşık 1 milyon kişi yararlanacak. Varlık yönetimi şirketlerine devredilmiş icralık borçların da devlet tarafından karşılanması da kapsama dahil edilmesi planlanıyor.

Bu düzenleme ile varlık yönetim şirketlerine devredilen alacakların 2 bin 500 liraya kadar olan kısmını ödememe durumu da söz konusu olacak. Varlık yönetimi şirketleri ile BDDK, TMSF, Hazine ve Maliye Bakanlığı anlaşarak alacakların 2 bin 500 liralık kısmını buradan istisna edecek. Yaklaşık 1 milyon kişinin bankalara olan kredi kartı ya da başka borçlarından dolayı sıkıntıları bertaraf edilmiş olacak.

Doğal gaz, elektrik dağıtım ve GSM şirketlerinin genel anlamda 2 bin liraya kadar olan alacakları konusunda 2 milyon kişiyi ilgilendiren dosyada yapılacak düzenlemeler ile yaklaşık 3 milyon vatandaş icradan kurtulmuş olacak.

İHRACATÇILARA "ÇİFTE PASAPORT"

Son 3 takvim yılı itibarıyla yıllık ortalama ihracatı 500 bin ila 10 milyon dolar arasında olan ihracatçı firma temsilcilerine iki hususi damgalı (yeşil) pasaport verilecek.

Yeşil pasaportun dolaşım gücü oldukça yüksektir. Yani yeşil pasaport sahibi kişiler dünyada resmi olarak tanınan 195 ülkeden 160'ma vizesiz ya da kapıda vize veya online vize ile giriş yapabilmektedir.

Böylece yeşil pasaporta sahip ihracatçılar yurt dışına daha kolay çıkış yapabilecek.

İKİNCİ EL ARAÇ DÜZENLEMESİ

Torba yasaya göre sıfır ikincil el taşıtlarda 6 bin kilometre veya 6 ay süreyle satmama şartına uymayan oto galerilere verilen 8 bin 500 lira para cezasının alt limiti 10 bin, üst limiti 300 bin liraya çıkarılacak.

KARA LİSTE AFFI

Torba Yasa Teklifi kapsamında yer alan diğer bir düzenlemeleye göre de 1 Ekim 2022 tarihinden önceki karşılıksız çek, protesto senet, kredi kartı ve diğer kredi borçları nedeniyle Bankalar Birliği Risk Merkezi'ne bildirilen yani kara listede yer alanlara af geliyor. Bu kişiler borçlarını ödemek koşuluyla kara listeden çıkartılacak.

Bu haktan, anapara ve taksit ödeme tarihi 1 Ekim 2022'den önce olan kişiler ve şirketler yararlanacak. Borçlarını 1 Temmuz 2023'e kadar ödeyenlerin veya yapılandıranların, Bankalar Birliği Risk Merkezi'ndeki kayıtları silinecek.

STAJYER DOKTORLARDA ÜCRET DEĞİŞİKLİĞİ

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, İntörn Doktorlar ve Diş Hekimliği 5'inci sınıf öğrencilerine yapılan ödemelerin asgari ücret düzeyine çıkarılmasını ilişkin yasa teklifinin Meclis'e sunulduğunu açıkladı.

Bakan Koca, konuya ilişkin Twitter hesabından yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verdi:

"İntörn Doktorlar ile Diş Hekimliği beşinci sınıf öğrencilerinin aylık ödemelerinin net asgari ücret seviyesine çıkarılmasını içeren torba yasa teklifi Meclis'e sunuldu. İyi haberi sabaha kalmadan siz de arkadaşlarınıza verin."

Böylece tıp ve dişçilik fakültelerinin son sınıflarında okuyan öğrencilere asgari ücret tutarı kadar maaş ödemesi yapılacak. Bu ödeme vakıf üniversitelerinde okuyan öğrenciler için de geçerli olacak.

YENİLENEBİLİR ENERJİ TEŞVİKİ

Binaların gereksinimi karşılamak için çatı ya da dış duvarlarına kurulan, kurulu azami gücü 50 kilovata kadar olan güneş sistemlerinden elde edilen elektrik (ihtiyaç fazlası) tedarik şirketlerine satılabilecek ve bunlar gelir vergisinden muaf olacak. Daha önce 25 kilovata kadar olan sistemlere muafiyet tanınıyordu.

SANAL OYUNLARA BÜYÜK CEZA

Yurt dışında oynatılan her türlü eşya piyangosu, şans oyunu, müşterek bahis ve benzeri oyunların internet veya diğer yollarla Türkiye'den oynanmasına imkan sağlayanlara 4 yıldan 6 yıla kadar hapis ve 5 bin güne kadar adli para cezası verilecek.

TURİZM DÜZENLEMESİ

Rekordan rekora koşan turizm sektörüne bir destek daha geldi. Turizm işletmelerinden alınan turizm payı oranları azaltılacak, deniz turizmi araçlarından pay alınması uygulamasına ise son verilecek.

BANKALARDA VERİ GÜVENLİĞİ

Bankaların müşterilerine sundukları hizmetlerin güvenli ve kesintisiz bir şekilde sürdürülmesinde önemli yeri bulunan hizmet sağlayıcıların uymaları gereken usul ve esasları belirleme yetkisi Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kuruluna veriliyor.

KAÇAK AKARYAKIT

Kaçak akaryakıtın tasfiyesine ilişkin iş ve işlemler, Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın taşra teşkilatı olan defterdarlıklar yerine yatırım izleme ve koordinasyon başkanlıkları tarafından yerine getirilecek.

İÇME SULARI

Şehirlerin içme sularının temiz ve güvenli olması için sürekli yaptırılan her türlü tetkik ve tahlil bedellerinden il özel idarelerince 30 Eylül 2022'ye kadar ödenmemiş olan alacak tutarları silinecek.