Sandıktan AK Partinin tek başına hükümet kuramayacağı bir sonucun çıkması şimdi ne olacak? sorusunu akıllara getirdi. AK Parti koalisyona mesafeli durursa muhalefetin bütün olarak hükümet kurması gerekiyor. Ancak bu da zor görünüyor.

Seçimlerde çıkan tablo, Türkiyede istikrarı sağlayabilecek bir hükümet modelinin zor olduğunu ortaya koydu. Koalisyon hükümetlerine sıcak bakmayan AK Partinin tavrı önem kazanırken, seçimlerden önce sıkça konuşulan CHP-MHP-HDP koalisyon hükümeti seçeneği bir kez daha ete kemiğe büründü. Aylar öncesinde Türkiyeye gelip partileri dolaşan Avrupa Parlamentosu (AP) Başkanı Martin Schulzun, üçlü koalisyon için nabız yoklamıştı.

Schulz bu aklı vermişti

Avrupa Parlamentosu (AP) Başkanı Martin Schulz, beraberindeki parlamento heyeti ile birlikte 8 Nisanda Mecliste siyasi partilerin gruplarıyla görüştü. Schulzun görüşmenin basına kapalı bölümde, “Bu seçim sonuçları belirsiz. İktidar partisi hükümet kuracak bir çoğunluğu dahi bulamayabilir” dediği belirtilmişti. Görüşmede Schulzun, Türkiyenin AB sürecinden duyduğu endişeyi de paylaşıp, “Türkiyede otoriterleşme süreci hızlı bir şekilde ilerliyor. Basın özgürlüğü başta olmak üzere ifade özgürlüğü ile temel hak ve özgürlükler alanında sıkıntılar olduğunu biliyoruz” dediği belirtilmişti.

Kılıçdaroğluna destek

Kılıçdaroğlu da, seçim sürecine ilişkin izleyecekleri stratejiyi önce Schulz ile paylaşarak, “Seçim kampanyamızı ekonomi odaklı yürüteceğiz. Vatandaşların gündelik sıkıntılarına somut çareler bulan bir kampanyamız olacak, vatandaşa dokunacağız” demişti. Schulzun “Sosyal demokrat hareket vatandaşların gündelik yaşamdaki sıkıntılarını çözen bir gelenektir. Bu kampanya yönteminizi doğru buluyorum” diyerek Kılıçdaroğluna desteğini ifade ettiği belirtilmişti.

MHP cevap vermemişti

Schulz, MHPden de Grup Başkanvekili Oktay Vural ve Genel Başkan Yardımcısı Tuğrul Türkeş ile görüşerek, 30 Martta yapılan bir anketin sonucunu açıklamış, MHPnin oylarının yükselişte olduğunu söylemişti. Schulz, bu görüşmede MHPlilere, “Seçim sonucunda koalisyon çıkma ihtimali var. Sizin tavrınız ne olur? Hangi partilerle koalisyon yapmayı düşünürsünüz?” sorusunu yöneltmişti. Vural ve Türkeşin yanıtı ise “Sandığa girmeden sandıktan çıkılmaz. Şu an itibarıyla bir şey söylemek doğru olmaz. MHP olarak tek başına iktidar olmayı hedefliyoruz” olmuştu.

AK Parti mesafeli duruyor

Avrupa Parlamentosu (AP) Başkanı Martin Schulzun, aylar öncesinde ortaya koyduğu tablo, dünkü seçimlerle gerçeğe dönüştü. Ortaya çıkan yeni tabloya göre Meclis aritmetiği, birden çok koalisyon ve azınlık hükümeti seçeneklerini gündeme getiriyor. AK Parti kurmayları, AK Partinin içinde olacağı bir koalisyona “evet” deme olasılığının düşük olduğuna dikkat çekiyorlar. Bu nedenle partide, AK Parti dışındaki partilerin oluşturduğu koalisyon olasılıkları daha çok dillendiriliyor.

En kısa zamanda seçim

AK Partinin dışarıda kalması durumunda, CHP ve MHPnin sayısının da güvenoyu rakamı olan 276ya ulaşamaması nedeniyle üçlü bir koalisyon şart görünüyor. Ya, CHP-MHP ve HDPnin oluşturduğu bir koalisyon hükümeti olacak. Ya da, azınlık hükümeti niteliğinde dışarıdan destekli bir “seçim hükümeti” kurulacak. Kurulacak bu hükümet, ülkeyi en kısa zamanda seçime götürecek.

Seçim 45 günde yapılabilir

Seçimlerin genel süreci itibarıyla 90 günlük bir zamana ihtiyacı var. Ancak bir erken seçim kararı alınması durumunda 60 günde seçimler yapılabiliyor. Geçmiş uygulamalarda, Meclis karar alınca, 45 günde bile seçim yapılabildi. Bu arada Ak Parti için hükümeti oluşturmak kadar, Eylül ayı sonunda yapılacak olan kongrede bir lider değişiminin yaşanıp yaşanmayacağı önem taşıyacak. Davutoğlunun, hükümeti kurma görevini alsa bile, kongrede değiştirilme olasılığı güçlenmiş olacak.

Bu tablodan hükümet çıkmaz

24üncü dönem AK Parti milletvekili ve Anayasa Komisyonu Başkanı Burhan Kuzu gelen ilk seçim sonuçlarını BBC Türkçeye değerlendirdi. Sonuçların Ak Parti için kötü olduğunu ifade eden Kuzu, “Bu tabloyu hak etmedik. Millete hizmetten başka bir şey yapmadık” dedi. Kuzu yine de milletin kararına saygı duyduklarını belirtti. Türkiyenin uzun süre koalisyonlarla çalkalanacak bir sürece ve kaosa gireceğini ifade eden Kuzu, “Bu tablodan hükümet çıkmaz. Koalisyon bile çıkmaz. Erken seçim kaçınılmaz gözüküyor” dedi. Mevcut sonuçların parlamenter sistemin zaaflarını gösterdiğini de söyleyen Kuzu, “Parlamenter sistem denen kokuşmuş sistem, bütün dünyanın başına beladır. Türkiyede de hep tek parti hükümetleri çalışmış, koalisyonlar tüketmiştir” dedi. Kuzu, çözümün başkanlık sistemine geçiş olduğunu savundu. 

Bahçeli HDPye karşı CHP ise sıcak bakıyor

Seçim öncesi CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu, MHP ile bir koalisyona olumlu yaklaşabileceklerini ifade ederken, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, üçlü koalisyona kesinlikle karşı olduğunu vurgulamıştı. Koalisyon olasılıklarına karşı Bahçeli, “Bunu dillendirenlerin doktora görünmesi lazım” değerlendirmesini yaparken, HDPnin de içinde olduğu bir koalisyonunun “hayalinin bile mümkün olmadığını” belirtmişti. TBMM Başkanı Cemil Çiçek de, “Koalisyonları biz yürütemedik” demişti. Devlet Bahçelinin kesinlikle karşı olduğunu ifade ettiği koalisyon konusunda, CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu olumlu mesajlar vermişti. Kılıçdaroğlu, AB büyükelçilerine HDP ve MHP ile koalisyon kurabileceklerini ifade etmişti.

Güvenoyu almadan da yapılabiliyor

AK Parti, Mecliste en çok sandalye sayısına sahip olduğu için, Cumhurbaşkanı Erdoğanın, doğal olarak Hükümeti kurma görevini, AK Parti Genel Başkanı Ahmet Davutoğluna vermesi bekleniyor. Bu durumda hükümeti kurma görevini alan Davutoğlu, Mecliste dışarıdan güvenoyu desteği arayabilir. Başka bir partinin destek vermesi durumunda, AK Parti azınlık hükümeti olarak erken seçim kararı alarak ülkeyi seçime götürür. AK Partinin, güvenoyu alacak 276 milletvekilini bulamaması nedeniyle Davutoğlunun başkanlığında kurulan hükümet, azınlık hükümeti olarak göreve başlar. Ancak Mecliste, hükümet güvenoyu alamadan “erken seçim” kararı verilir. Böylelikle, kurulan, ancak güvenoyu almamış olan hükümet, ülkeyi erken seçime götürür. AK Partinin, Davutoğlunun başkanlığında kurulması durumunda oluşacak yeni kabine, seçime kadar görev yapar.