Geçen yıl aile hekimleri ile Sağlık Bakanlığı arasında nöbet uygulaması nedeniyle anlaşmazlıklar çıkmış, nöbete gitmeyeceklerini açıklayan birçok aile hekimine ceza puanı yazılmıştı. Geçen günlerde ise Sağlık Bakanlığı tarafından çıkarılan yönetmelikle 81 ilde Halk Sağlığı Merkezleri (HASAM) adı verilen merkezler kurulacağı açıklandı.

Konuyla ilgili açıklama yapan Aile Hekimleri Fedarasyonu Başkanı (AHEF) Gürsel Özer Sağlık Bakanlığı, bir süredir HASAMların daha bilinen adıyla Güçlendirilmiş Aile Sağlığı Merkezlerinin bu yılın sonunda hizmete girmesi için çalışmalar yaptıklarını duyuruyor. Koruyucu sağlık hizmetlerinin artırılması ve halk sağılığının güçlendirilmesi, elbette ki başta biz aile hekimleri olmak üzere sağlık alanında çalışan herkesin en önemli hedefidir. Ancak birinci basamakta, hastalarlarla birebir iletişime geçen ve sahayı iyi bilen hekimler olara  yanlışlıklara ışık tutmanın da görevimiz olduğu düşüncesindeyiz. dedi.

Özer Aile Hekimliği uygulamasının ilk kurgulanmasında, bireye yönelik sağlık hizmetlerinin aile hekimlerince; topluma yönelik sağlık hizmetlerinin ise Toplum Sağlığı Merkezi tarafından verilmesi planlanmıştı. Ancak uygulama sadece aile hekimleri tarafından benimsendi ve sahiplenildi. Böylece, tüm yük aile hekimlerine kaldı. Toplum Sağlığı Merkezleri, uygulamaya katkı sağlamak şöyle dursun hiçbir hukuki dayanağı olmaması rağmen kendilerini bürokratik erk ilan ederek sorumluluklarını aile hekimlerine yıkan ve hatta onlara mobbing uygulayan yapıya büründü. Ne yazık ki bakanlık da bu sürece müdahale etmek yerine seyirci kalmayı tercih etti.  Bugüne gelindiğinde karmaşa öylesine ilerledi ki Toplum Sağlığı Merkezlerinin görev alanlarında, keyfiyete bağlı farklı aile hekimliği sistemleri ortaya çıktı. Bu durum, geç de olsa bakanlığı müdahale etmeye zorunlu kıldı. Bu zorunlu müdahale, Toplum Sağlığı Merkezlerinin adının HASAM olarak değiştirilmesinden öteye gitmedi. Bakanlığın, sağlık alanında bir devrim yapıyormuşçasına lanse ettiği HASAM, yeni bir proje değil, sadece bina ismidir. HASAM 2005 yılından günümüze kadar sorumluluğunu yerine getirmeyen bakanlığın görevini hatırlamasıdır. açıklamasında bulundu.

HASAMLARIN AİLE HEKİMLERİYLE DOĞRUDAN İLGİSİ YOK

Geç de olsa halk sağlığı açısından gerekli olan böyle bir yapılanmaya gidilmesi olumludur diyen Gürsel Özer sözlerini şöyle sürdürdü: Ancak bu uygulamayla birlikte dayatılmak istenen yeni angaryaları, toplumumuza ve meslektaşlarımıza anlatmak da aile hekimliğinin geleceğini ve bugününü sağlıklı bir alt yapı üzerine kurgulamak amacıyla harekete eden AHEFin görevidir. Kurulan yeni kampüslerle hastaneler yerleşim merkezleri dışına alınırken HASAM adı verilen binalara aile hekimlerinin ve 112 birimlerinin monte edilmesi, aile hekimlerinin 7/24 çalışacağı beyanatları bakanlığın gizli niyetinin habercisidir. HASAMlar ile aile hekimlerinin doğrudan bir ilgisi yoktur. HASAMlar, bakanlığın farklı mekanlarda vermeye çalıştığı hizmet birimlerini bir araya getirmek amacıyla oluşturduğu binalardır. Bu binaların içine aile hekimliği birimlerini monte etmeye çalışmak, aile hekimlerine mesai dışı nöbet koymak, aile hekimliğinin kuruluş ve amacına aykırı bir tutumdur.

Özer yapılmaya çalışan uygulamanın sakıncalarını da şu şekilde özetledi:

- 08.00-16.00 saatleri arasında kayıtlı olduğu aile hekimliğinden sağlık sunumu alan bireyler, yeni uygulamayla saat 16.00dan sonra istediği nöbetçi aile hekimine gidebilecek. Vatandaş açısından olumlu görünen bu gelişme, bireyin sağlık takibinin yapılmasını zorlaştıracak, aile hekimlerini sağlık danışmanlığından uzaklaştıracak, koruyucu sağlık hizmetinin aksamasına yol açacak, anlık müdahaleyle günü kotaran sağlık anlayışının yerleşmesine neden olacaktır.

- Aile hekimliğinin çağdaş normlarda uygulandığı ülkelerde, meslektaşlarımız bin 500-2 bin kayıtlı kişiye sahiptir. Nöbetlerini gönüllülük esası ve emeğin karşılığı bir ücretle tutarlar. Ülkemizde aile hekimlerinin kayıtlı kişi sayısı 4 binler civarındadır. Getirilmek istenen uygulamayla aile hekimleri, rakama dökülmeye bile gerek olmayan sözde bir ücretlendirmeyle, 7/24 ek çalışmaya zorlanacaklardır. Bir Demokratik Kitle Örgütü olarak haykırıyoruz!!! Gerek insani gerekse uluslarası hukuki normları ihlal eden bu dayatma, kabul edilebilir olmaktan uzaktır.

- Bakanlık, HASAM uygulamasıyla vatandaşların hastane kampüslerinin şehir dışına taşınmasına vereceği tepkiyi en aza indirme gayretindedir. Ancak HASAMların vereceği acil hizmetleri, hiçbir zaman bir hastane seviyesinde olamayacak; acil hizmeti almak için söz konusu merkezlere başvuran hastalar, belki de zamanında müdahale şansını yitirecek ve telafisi mümkün olmayan hayati kayıplar yaşanabilecektir.

- Çalışanların mesai saatinde sağlık hizmeti alamadıkları itirafının, HASAMlarda nöbet tutturulmasına gerekçe gösterilmesi, bürokratlar ve siyasi erk için skandaldır. Bu gerekçe, anayasal hak olan sağlık hizmeti alma hürriyetinin gasp edilmesinin itirafıdır, en hafif ifadeyle gaflettir. İşveren, çalışanların anayasal hakkını kullanmasına engel olurken devlet bu duruma göz yummakta hatta aile hekimleri eliyle, işlediği suçu siyasi ranta tahvil etmeye çalışmaktadır. Hasta fertlerin zorla çalıştırılması, sağlık sunumunun elinden alınması, verimi düşürüp hastalık süresini uzatacağından, ekonomik yararlılığı olmayacağı gibi insan hakları ihlalidir. Yönetenlerin görevi, insan hakları ihlallerini popülist hassasiyetler uğruna kullanmak değil, bu ihlallere karşı gerekli yaptırımları uygulamak olmalıdır. Demokratik Kitle Örgütü duruşumuz, hak ihlali gerekçelerini yok saymaya devam edecektir.

- Aile hekimlerinin HASAMlara monte edilmesi; koruyucu sağlık hizmetlerinin aksamasına neden olacak, tamaman popülist kaygı olan acele sağlık hizmeti uygulamaları hızlanacak, halkın koruyucu hekimlik uygulamalarına inancı azalacak, akılcı ilaç kullanımı uygulamalarındaki kazanım yok edilecek, sağlıksız tüketim toplumuna geri dönüşüm hızlanacaktır.

Belirttiğimiz haklı gerekçelerimiz ışığında;

-AHEF olarak bakanlığın toplum sağlığı hizmetlerine 10 yıl gecikme ile başlamasını olumlu bulmaktayız.

-HASAMlar Toplum Sağlığı Hizmetleri sunan yerleşkelerdir.

-HASAMların aile hekimliği uygulaması ve aile hekimliği çalışanlarınları ile ilgisi yoktur.

-HASAMların çalışma usül ve esasları bakanlık tarafından bakanlığın kendi personeli ile yürütmelidir.

-HASAMlar ACİL sağlık hizmeti vermeye uygun yapılanmalar değildir.

-AHEF olarak aile hekimliği uygulamasının sürdürülebilmesi kırmızı çizgimizdir.

-Aile hekimliği çalışanlarının HASAMlara entegre edilip koruyucu sağlık hizmetlerinin sonlandırılması kırmızı çizgimizdir.