Daha çok bacakta pıhtı nedeniyle oluşan ve ölüme kadar varan vahim sonuçlara yol açan Derin Ven Trombozu ve diğer damar hastalıklarına dikkat çekmek amacıyla Mart ayı dünyada Damar Hastalıkları ve Derin Ven Trombozu (DVT) Farkındalık Ayı olarak kabul ediliyor.

Damar hastalıkları ve Derin Ven Trombozuna dikkat çekmek için düzenlenen basın toplantısında Ulusal Vasküler ve Endovasküler Cerrahi Derneği Üyesi Prof. Dr. Kürşat Bozkurt  ile Ulusal Vasküler ve Endovasküler Cerrahi Derneği Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Cengiz Köksal önemli bilgiler paylaştı.

BACAK AĞRISI DEYİP GEÇMEYİN!

Bacaklarda bazen devamlı, bazen ani başlayan ağrıların travmalar dışında en başta gelen nedeni dolaşım bozuklukları.

Bacak ağrısı, damar tıkanıklığının öncü belirtisi olabilir. Vücuda yayılan damar sistemindeki herhangi bir hastalık kalp ve beyin gibi hayati önemdeki organlardaki felç ve krizin habercisi olabiliyor. Bacak damarlarındaki tıkanıklıklar hastada bazen hiçbir şikayet yaratmayabilir. Tıkanıklıklar damar çapının yüzde 50sinden az olan darlıklar şeklindeyse ana damarda değil de yan dallarda ise ya da hastada şiddetli tıkanıklığa rağmen vücudun ürettiği tali damarlar yeterli ise bu durum görülebilmektedir. Bacakların damar hastalığına bağlı en yaygın şikayet yol yürümekle, koşmakla, merdiven çıkmakla baldırlara, uyluk çevresindeki ve kalçadaki adalelere gelen ve genellikle kramp şeklinde olan ağrıdır. Yürümekle gelen ağrının en önemli özelliği yürüyüş durdurulduğunda ağrının 3-5 dakika içinde kendiliğinden geçmesidir. Ağrı hemen her zaman her yürüyüşle aynı mesafede gelir. Ancak zamanla bu mesafe kısalabilir.

AĞRI UYKUNUZDAN BİLE UYANDIRABİLİR!

Zamanla kan akımının daha da azalması sonucunda ağrı artık istirahatta bile ortaya çıkmaya başlar. Çoğu kez geceleri ağrı oluşur. Kişi gece uyurken bacağına ağrı gelmesi sonucunda uyanır, kalkıp dolaşınca ağrısı biraz geçer ve tekrar uyumaya çalışır. Bir süre sonra ağrı kalıcı hale gelip artık gündüzleri de devam etmeye başlar. Hastalar çoğu kez bacaklarını yatak kenarından aşağıya sarkıttıklarında daha rahat ederler. Bu durumda yürüme ağrısı da çok daha kısa mesafelerde gelmeye başlar. Daha ileri aşamalarda ise ayaklarda ve özellikle ayak parmaklarında ağrılı yaralar ve gangren gelişebilir.

Bazı hastalarda ise damar hastalığı olduğu halde yukarda tarif edilen hiçbir şikayet olmayabilir. Bunun nedeni damar hastalığının henüz şikayet oluşturabilecek kadar ilerlememiş olmasıdır. Şikayet olmamasına rağmen bu hastalar diğer organlarda ani gelişebilecek damar hastalıkları (myokard infarktüsü, inme vs.) için risk taşırlar. Örneğin damar hastalarında kalp hastalığından ölme riski damar hastalığı olmayanlara göre 6 kat fazladır. Genel olarak damar hastalığı olan kişilerin ömürleri damar hastalığı olmayan kişilere göre daha kısadır.

DERİN VEN TROMBOZU ÖLÜME SEBEP OLABİLİR!

Derin ven trombozu-DVT vücuttaki derin bir toplardamar içinde oluşan kan pıhtısıdır. Kan koyulaştığında veya bir araya toplandığında kan pıhtıları ortaya çıkar. Derin ven trombozunun çoğu alt bacak veya uylukta ortaya çıkar. Vücudun başka bölümlerinde de ortaya çıkabilir. Derin bir toplardamardaki kan pıhtısı parçalanabilir ve kan dolaşımı ile ilerleyebilir. Pıhtı akciğerlere gidip kan akımını engellediğinde, bu durum pulmoner embolizm olarak adlandırılır. Çok ciddi bir durumdur. Akciğerlerde ve vücudun diğer organlarında hasara yol açabilir ve ölüme neden olabilir. Uyluktaki kan pıhtıları, alt bacak ya da vücudun diğer bölümlerindekine göre daha fazla parçalanır ve pulmoner embolizme neden olur. Kan pıhtıları deri yüzeyine daha yakın toplardamarlarda da oluşabilir. Bununla birlikte, bu pıhtılar genelde parçalanmaz ve pulmoner embolizme daha nadiren neden olurlar.

DERİN VEN TROMBOZU İÇİN RİSK OLUŞTURAN DURUMLAR NELER?

Çeşitli faktörler Derin Ven Trombozu (DVT) riskini artırır.

Aşağıda belirtilen risk faktörlerinden birden fazlası mevcutsa DVT riski artıyor:

- Kanı koyulaştıran ya da normalden daha kolay pıhtılaşmasını sağlayan bozukluklar ya da faktörler.

- Bazı kalıtsal kan bozuklukları (faktör V Leiden gibi) bunu yapar.

- Hormon tedavisi veya doğum kontrol hapları gibi tedavilerle de söz konudur.

- Ameliyat, kırık bir kemik veya diğer travmalarla derin bir damarın yaralanması.

- Hareketsizlik nedeniyle derin bir vende kan akımının yavaşlaması. Bu durum hasta olup uzun süre yatakta kalındığında veya uzun süre yolculuk edildiğinde ortaya çıkabilir.

- Gebelik ve doğumdan sonra ilk 6 hafta.

- Yakın zamanda uygulanmış ya da sürmekte olan kanser tedavisi.

- 60 yaşından büyük olmak (Bununla birlikte DVT her yaşta ortaya çıkabilir).

- Kilolu veya obez olmak.

DİKKAT!

4 SAATTEN FAZLA HAREKETSİZ KALDIYSANIZ...

Derin Ven Trombozu için risk oluşturan durumların başında uzun saatler boyu hareketsiz kalmak geliyor. Bu konuda alınabilecek önlemleriyse Prof. Dr. Kürşat Bozkurt şöyle sıraladı:

Uzun bir uçak yolcuşuğu yapıyorsanız ya da uzun süre otobüsle seyahat edecekseniz olduğunuz yerde parmak uçlarınızın yardımıyla dairesel hareketler yaparak ayak bileğinizi hareket ettirin. Ayağınızı parmaklardan ve topuktan basarak ileriye geriye de ittirebilirsiniz. Bu iki hareket, baldırdaki toplardamarlarda yer alan kapaklarında pıhtı oluşmasını engeller. Uzun yolculuklar için varis çorabı da tercih edebilirsiniz. Masa başında çalışanlar da bu egzersizleri yapmayı alışkanlık haline getirmeli.