Kanserin, dünyada ve Türkiyede en sık görülen ölüm nedenleri arasında olduğunu ifade eden Samsun Büyük Anadolu Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Serdar Yol, kanserin ölüm nedeni olarak kalp damar hastalıklarından sonra ikinci sırada yer aldığını söyledi.

Türkiyede her yıl 175 bin kişiye kanser teşhisi konulduğunu ve bu durumun oldukça düşündürücü olduğunu belirten Prof. Dr. Serdar Yol, yine de bu rakamlara karşın kanserin, yüzde 30-­40 oranında önlenebildiğini, kanseri önlemede erken tanı ve yeterli cerrahi girişimin önemli olduğunu vurguladı.

Kanserin nedenleri ve kansere karşı alınacak önlemleri sıralayan Prof. Dr. Serdar Yol, şunları söyledi:

SİGARA İÇMEMEK

Kanserden ölümlerin yüzde 30undan, akciğer kanseri vakalarının yüzde 87sinden sigara sorumludur. Ayrıca sigara; ağız, gırtlak, yemek borusu, karaciğer, pankreas, mide, böbrek, idrar kesesi kanserine de yol açmaktadır. İçinde 100e yakın kansere yol açan madde içeren bu sigaradan uzak durmak kanserden koruyucu önlemler arasında başta gelmektedir.

ALKOL ALMAMAK YA DA MİKTARINI SINIRLAMAK

Alkol ağız, boğaz, gırtlak, yemek borusu, karaciğer, kalın bağırsak, pankreas ve meme kanserinin bilinen sebeplerindendir. Özellikle sigara ile beraber alkol almak kanser riskini oldukça artırmaktadır.

RADYASYONDAN UZAK DURMAK

Güneş ışığına yani ultraviyole B ışınlarına uzun süre maruz kalmak deri kanserine yol açmaktadır. Uzun süre solaryuma girmek de kanser riskini artırmaktadır. Yaz aylarında 11.00­-16.00 saatleri arasında doğrudan güneş ışığından uzak kalınmalı ve koruyucu kremler kullanılmalıdır.

ENFEKSİYONLARDAN KORUNMAK

Dünyada tüm kanserlerin 5te 1i kronik enfeksiyonlara bağlıdır. Human Papilloma virüsü rahim ağzı kanserine, Hepatit B virüsü karaciğer kanserine neden olmaktadır. Ayrıca AIDS hastalığı olanlarda birçok kanser daha fazla görülmektedir. Güvenli bir cinsel yaşam ve aşılanma ile bu enfeksiyonlardan ve kanserden korunulabilir.

SAĞLIKLI BESLENMEK

Kanser riskini artıran gıdalardan uzak durmak, kısa zamanda yüksek ateşte pişirme gibi yöntemlerden kaçınmak önemlidir. Kanserle savaşan besin ögeleri içeren gıdalar tüketilmeli, günde en az 2 buçuk litre su içilmelidir. Sucuk, salam, sosis gibi işlenmiş et ürünlerinden uzak durulmalıdır. Günde 2­3 gramdan fazla tuz tüketmemek gerekir. Fazla kırmızı et tüketimi, kalın bağırsak kanseri riskini artırdığı için haftada en fazla yarım kilo kırmızı et tüketilmeli, bunun yerine; balık, tavuk, hindi gibi beyaz etler tercih edilmelidir. Bakla, kuru fasulye, nohut, börülce, mercimek gibi bitkisel proteinler sofralardan eksik olmamalıdır. Şeker ve yağ tüketimine de dikkat edilmelidir. Günde en az 5 porsiyon sebze ve meyve yenilmelidir. Ispanak, karalahana, brokoli, pazı, marul gibi koyu yeşil; domates, pancar, nar gibi koyu kırmızı; havuç, bal kabağı, kayısı gibi koyu sarı­-turuncu; kırmızı lahana, patlıcan gibi mavi-­mor; sarımsak, soğan gibi beyaz sebzeler meyveler ile beslenilmeli yani sofralar renkli olmalıdır. İşlenmiş tahıl ürünleri yerine tam buğday, tam çavdar, tam yulaf tercih edilmeli yani kanserden koruyucu besinleri almak için tam beslenilmelidir.

EGZERSİZ YAPMAK

Her gün düzenli olarak en az 30 dakika egzersiz yapanlarda; meme, kalın bağırsak, rahim ve prostat kanseri daha az görülmektedir.

KİLO DENGESİNİ KORUMAK

Aşırı kilolar başta meme kanseri olmak üzere; kalın bağırsak, rahim, yemek borusu, böbrek, pankreas, prostat ve yumurtalık kanseri ile çok yakın ilişkilidir. Kilo vermek ile kanser riski belirgin olarak azalmaktadır.

KANSERİN ERKEN BELİRTİ VE BULGULARINI BİLMEK

Açıklanmayan kilo kaybı, ateş, halsizlik, ağrı, deri değişiklikleri, bağırsak ve idrar alışkanlıklarındaki değişiklikler, beklenmedik ve anormal kanamalar ile akıntılar, iyileşmeyen yaralar, vücutta ele gelen kitleler, şişlikler, yutma güçlükleri, hazımsızlık ve ses kısıklığı kanserin belirtileri olabilir. Bu belirtiler fark edildiğinde en kısa zamanda doktora başvurulmalıdır.

KANSER RİSKİNİ BİLMEK VE KANSER TARAMA PROGRAMLARINA GİRMEK

Kişide herhangi bir şikayet olmasa bile, belli yaşlarda yapılan tarama testleri ile kanser erken evrede saptanabilmektedir.

STRESLE BAŞA ÇIKMAK

Stres, dolaylı olarak kanseri tetikleyebilmektedir. Egzersiz, danışmanlık ve konuşma tedavileri, grup terapileri, sosyal destek, depresyon ve anksiyete giderici ilaçların kullanımı gibi yaklaşımlar stresle başa çıkmak için önemli yöntemlerdir.

İHA