Central Hospitaldan Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Süha Ünüvar, Sinüzit ciddi bir rahatsızlıktır ve vakaların birçoğu çocuklardaki belirtilerin fark edilmemesi ya da ihmal edilmesi sonucu kötüleşir. Sinüzit erken teşhis ve tedavi edilmediğinde çocuğun beyninde apselere, göz siniri ve kemik iltihabı gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğinden anne-babaların çok dikkatli olması gerekir diyor.
DOĞUMDAN SONRA GELİŞMEYE BAŞLAR
Sinüsler, burun çevresinde kümelenmiş kemik içi hava boşluklarıdır. Bu boşluklar burunun içine ağız yoluyla bağlanır. Yani sinüsler burun ile devamlı olarak ilişki içindedir. Normalde sinüslerin içerisinde hava bulunur ve röntgenle bakıldığında siyah olarak görünür. Bu doğal hava boşluklarının iltihaplanması sonucu da sinüzit meydana gelir.
Sinüslerin gelişimi doğumdan hemen sonra başlar. En erken olarak burnun sağ ve solunda yanak üzerindeki maksiller, sinüsler gelişir. Bu sinüsler 1-2 yaşından sonra görülebilir hale gelir. Alın bölgesinde iki kaşın ortasında bulunan frontal sinüsler ise, 5-6 yaşından önce görünür halde değildir. Ayrıca iki göz arasında etmoid sinüsleri ve kafatası tabanında gözlerin arka kısmında sfenoid sinüsleri de bulunur. Sinüsler genellikle burunda oluşan yangı sonucu iltihaplanır. Bu duruma bakteriler, mantarlar ve virüsler neden olabilir. Kural olarak burundaki iltihabın iyileşmesi ile sinüzit de iyileşir. Eğer sinüs içinde daha önceden kalma bir enfeksiyon odağı varsa, bu iyileşme gerçekleşemez ve sinüzit ortaya çıkar.
GENETİK VE ÇEVRESEL FAKTÖRLER ETKİLİYOR
Sinüzite neden olabilen birkaç hazırlayıcı faktör vardır. Bunlar; mevsim değişimlerinde görülen sıcak-soğuk farklılıkları, kirli ve klorlu sular gibi çevresel faktörler, genetik faktörler, tanısı konmamış alerjiler ve sinüslerin burunla olan bağlantısının kesilmiş olmasıdır (örneğin septum deviasyonları denilen burun kıkırdaklarının eğriliğinde). Bunların yanı sıra diş dibinde apse olması ve sık olarak suya dalma gibi faktörler de sinüs ağzını tıkayarak, sinüzite neden olabilir. Sinüzitler akut (yeni başlamış, taze) ve kronik (yani uzun süren, müzmin) olarak 2 gruba ayrılır. Bu nedenle de çocuktaki belirtiler de farklılıklar gösterebilir.
ATEŞ EN BELİRGİN ÖZELLİK
Sinüziti akut derecede yaşayan çocuklarda burundaki bir enfeksiyondan 3-5 gün sonra ateş görülebilir. Ayrıca sinüzlerin bulunduğu bölgede ağrı, dolgunluk hissi ve baş ağrısı da olabilir. Bunlara ilaveten sinüs bölgesine basınç yapıldığında veya üzerine vurulduğunda duyarlılık, iltihaplı sinüs üzerinde hafif bir şişlik ve sinüslerin altına rastlayan dişlerde de hassasiyet yaşanabilir. Baş ağrıları 5 yaşın altındaki çocuklarda nadir olarak görülür. Asıl ağrı sinüslerin olduğu bölgede olur. Bunun nedeni, sinüsün şişmesi veya deliklerin kapanması sonucu basıncın artmasıdır. Bütün bu bulgular yaşanılan soğuk algınlığında da kaynaklanabilir. Ancak soğuk algınlığı 3-4 günde içerisinde iyileşir. Belirtilerin uzun sürmesi ve şiddetli olması durumunda akut sinüzit düşünülebilir. Burna akan cerahat çocukta boğaz ağrısına, özellikle geceleri uzun süren öksürüğe neden olabilir.
İŞTAHSIZLIK VE GENİZ AKINTISI VARSA...
Kronik sinüzitte ise ateş daha azdır. Çocukta yorgunluk, iştahsızlık ve boğaz gerisinde akıntı meydana gelebilir. Eğer çocuğun burnundan sulu bir akıntı da geliyorsa, burunda alerji olasılığı yüksektir. Akıntı akciğerlere inerek, sinobronşit olarak adlandırılan bronşitlere sebep olabilir. Kronik sinüzite neden olan en önemli faktörler; burun polipleri, burun için şekil bozuklukları, iltihaplı dişler, iltihaplı geniz eti (adenoid vejetasyon) ve genel alerjilerdir.
TEDAVİ İÇİN GEÇ KALMAYIN
Sinüzit tanısı için genellikle röntgen çekilir. Daha sonra çocuğun sinüslerinde havalılığın ne kadar kaybolduğu ve mukozada kalınlık olup olmadığına göre değerlendirme yapılır. Ayrıca bilgisayarlı tomografi de hassas bir tanı yöntemi olduğundan teşhis aşamasında çok sık kullanılır. Sinüslerdeki mikrobun cinsini saptayabilmek için, burun içindeki cerahatten kültür örneği alınır. Burundan alınan akıntı boyanarak akıntının mikrobik mi yoksa alerjik mi olduğuna karar verilir.
Sinüzitler erken teşhis ve tedavi edilmediği takdirde ciddi sağlık sorunlarına sebep olabilir. Bu nedenle anne-babaların çok dikkatli olmaları ve çocuğu gözlemlemeleri şarttır. Sinüzitler beyinde apselere, göz sinirinin iltihabına (optik nevritis), göz içi ve çevresindeki dokularda iltihaplara (sellülitis) ve çevre kemik dokularda kemik iltihabına (osteomiyelit) yol açabilirler.
Sinüzit tedavisindeki ilk amaç burun içinde sinüzite yol açabilecek yapısal bir bozukluk varsa bu problemlerin düzeltilmesidir. Daha sonra 6 haftalık bir antibiyotik tedavisine başlanır. İnatçı olgularda veya çok ağrısı olan çocuklarda, sinüs içinin boşaltması gerekebilir. Ancak bu yöntem çocuklarda sıklıkla uygulanmaz. Alerjik burun iltihapları, alerjik duruma yönelik olarak tedavi edilir. Eğer çocukta iltihaplanmış geniz eti problemi var ise vakit kaybetmeden ameliyatla o bölge alınır.
